Ακίνητα από κληρονομιά: Πώς, πότε και από ποιους δηλώνονται στην Εφορία
Για κάποιους είναι τύχη, για άλλους κατάρα και εφιάλτης. Η κληρονομιά ακινήτων όταν αυτά είναι «καθαρά», δεν βαρύνονται δηλαδή με χρέη και υποθήκες ή ο αποβιώσας δεν είχε οφειλές σε τράπεζες, στην Εφορία ή τον ΕΦΚΑ, είναι «λαχείο» για τους κληρονόμους. Αντίθετα, σε περιπέτειες κινδυνεύουν να μπλέξουν οι φορολογούμενοι οι οποίοι μαζί με τα ακίνητα κληρονομούν χρέη και ανοιχτούς λογαριασμούς που είχαν αυτοί που απεβίωσαν. Και αυτό γιατί οι οφειλές σε Εφορία, τράπεζες, Ταμεία, δήμους δεν διαγράφονται αλλά «περνούν» στους κληρονόμους, με αποτέλεσμα πολλοί να επιλέγουν να αποποιηθούν την κληρονομιά.
Πώς δηλώνονται
Εφόσον ο αποβιώσας είχε ακίνητα στο όνομά του και οι κληρονόμοι αποδέχονται την κληρονομιά, οφείλουν να υποβάλουν εμπρόθεσμα Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων (έντυπο Ε9), όπου θα δηλώσουν τα ακίνητα που κληρονομούν στο όνομά τους. Το Ε9 υποβάλλεται:
- Μέχρι και την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από την ημερομηνία θανάτου σε περίπτωση εξ αδιαθέτου διαδοχής.
- Μέχρι και την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από την ημερομηνία δημοσίευσης διαθήκης για τους εκ διαθήκης κληρονόμους.
- Μέχρι και την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους αν η πράξη αποδοχής κληρονομιάς έχει συνταχθεί πριν από την παρέλευση της ημερομηνίας αποποίησης και δεν έχει παρέλθει η 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους.
- Μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς – και επομένως όχι απαραίτητα μέχρι την 31η Ιανουαρίου.
Ποιος υποβάλλει Ε9
Η δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) υποβάλλεται:
Από τους εκ διαθήκης κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους.
Παράδειγμα: έστω ότι πεθαίνει ο Α την 20ή Ιανουαρίου 2024. Δημοσιεύεται διαθήκη εντός του 2024, η οποία καθιστά μοναδικό κληρονόμο τον εγγονό του. Η δήλωση Ε9 υποβάλλεται από τον εκ διαθήκης εγγονό του μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2025.
Από τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον δεν έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους.
Παράδειγμα: έστω ότι ο Α πέθανε τη 10η Απριλίου 2024 και η σύζυγος (χήρα) και τα δύο παιδιά του, μοναδικοί εν ζωή κληρονόμοι του, κληρονόμησαν την ακίνητη περιουσία του. Η σύζυγος και τα παιδιά του πρέπει να υποβάλουν Ε9 για τα ακίνητα που κληρονόμησαν και με το ποσοστό της εξ αδιαθέτου κληρονομιάς μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2025.
Από τους κληρονόμους ύστερα από τυχόν αποποιήσεις κατά το ποσοστό τους, από το επόμενο έτος του θανάτου (ή, στην περίπτωση που έχει δημοσιευθεί διαθήκη, από το επόμενο έτος της δημοσίευσης αυτής) χωρίς την επιβολή προστίμου, εφόσον η δήλωση υποβληθεί μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της λήξης της προθεσμίας αποποίησης.
Τι ισχύει
Η υποβολή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Ε9) του αποβιώσαντος υποβάλλεται στην ψηφιακή πύλη myAADE μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» επιλέγοντας Θεματική Ομάδα «Κεφάλαιο», Διαδικασία «Υποβολή δήλωσης Ε9 (ειδικές περιπτώσεις μη ψηφιακής υποβολής)».
Σε περιπτώσεις τεχνικής αδυναμίας υποβολής του αιτήματος μέσω της εφαρμογής «Τα Αιτήματά μου», οι κατά περίπτωση δηλώσεις και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά αποστέλλονται ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς ή κατατίθενται στο γραφείο πρωτοκόλλου της ΔΟΥ.
Αποποίηση
Σε περίπτωση που οι κληρονόμοι θέλουν να αποποιηθούν την κληρονομιά, πρέπει να υποβάλουν τη σχετική αίτηση στον γραμματέα του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου ο αποβιώσας είχε κατά τον χρόνο του θανάτου την κατοικία του, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τεσσάρων μηνών. Η προθεσμία αρχίζει όταν ο κληρονόμος μαθαίνει για την κληρονομιά. Στην κληρονομιά με διαθήκη, η προθεσμία δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης.
Σε περίπτωση που παρέλθει η προθεσμία των τεσσάρων μηνών χωρίς να κατατεθεί αίτηση αποποίησης κληρονομιάς, τότε θεωρείται ότι έχει γίνει σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς.
Εξαιρέσεις
Εάν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό ή εάν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό, τότε υπάρχει δυνατότητα αποποίησης της κληρονομιάς εντός ενός έτους.