Ο ιδρυτής του Telegram, ο Μακρόν και οι γάλλοι κατάσκοποι
Εξι χρόνια προτού ο ιδρυτής του Telegram, Πάβελ Ντούροφ, πιαστεί στα δίχτυα της γαλλικής δικαιοσύνης, δεχόταν πρόσκληση σε γεύμα με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ενώ έναν χρόνο νωρίτερα το τηλέφωνό του είχε παγιδευτεί από τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας σε μια κοινή επιχείρηση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κι ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κινήσεις αυτές μπορεί να συνδέονται με κάποιον τρόπο με τη σύλληψή του στο Παρίσι, οι λεπτομέρειες φωτίζουν κινηματογραφικά μια περίπλοκη σχέση του Ντούροφ με τη Γαλλία και τα ΗΑΕ. Ο μεγεθυντικός φακός της έρευνας πάνω από τον τρόπο λειτουργίας της πλατφόρμας του – που κάποιοι θεωρούν στοχοποίηση – οφείλεται στις ομάδες που προσελκύονται από την εφαρμογή αυτή και κυμαίνονται από διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας και διαφωνούντες έως ακραίους ισλαμιστές, διακινητές ναρκωτικών και εγκληματίες του κυβερνοχώρου.
Το 2018 ο Εμανουέλ Μακρόν, που με την ομάδα του χρησιμοποιούν το Telegram, συνέφαγε με τον Ντούροφ στο πλαίσιο σειράς συναντήσεων που είχε με επιχειρηματίες της τεχνολογίας. Στο γεύμα αυτό, που δεν είχε γίνει γνωστό προηγουμένως, πηγές επισημαίνουν ότι ο Μακρόν κάλεσε τον ρωσικής καταγωγής Ντούροφ να μεταφέρει την έδρα του Telegram στο Παρίσι, κάτι που εκείνη την εποχή αρνήθηκε. Μάλιστα ο γάλλος πρόεδρος φέρεται να συζητούσε ακόμη και τη χορήγηση γαλλικής υπηκοότητας. Οπως ανέφερε ρεπορτάζ της «Wall Street Journal», η σύλληψή του έφερε στο επίκεντρο τις σκληρές σχέσεις που είχε ο 39χρονος Ντούροφ με κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, οι οποίες προσπάθησαν να τον προσεγγίσουν και να τον ελέγξουν, συχνά αποτυγχάνοντας και στα δύο. Τελικώς, Γαλλία και Εμιράτα του χορήγησαν υπηκοότητα το 2021 και η χώρα του Κόλπου επένδυσε περισσότερα από 75 εκατομμύρια δολάρια στην πλατφόρμα του, την ίδια χρονιά.
Κάτι που επίσης έγινε τώρα γνωστό είναι ότι το 2017, ένα έτος πριν από τη συνάντηση με τον Μακρόν, γάλλοι κατάσκοποι έβαλαν στο στόχαστρο τον Ντούροφ σε μια κοινή επιχείρηση με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που χάκαραν το κινητό του τηλέφωνο. Η επιχείρηση κατασκοπείας, η οποία επίσης δεν έχει αναφερθεί προηγουμένως, είχε την κωδική ονομασία «Purple Music» και συνδεόταν με την ανησυχία των γαλλικών Αρχών για τη χρήση του Telegram από το Ισλαμικό Κράτος για τη στρατολόγηση πρακτόρων και τον σχεδιασμό επιθέσεων.
Οπως επισημαίνουν διεθνή μέσα, ο Ντούροφ έχει δώσει μάχες για να εμποδίσει την άσκηση ελέγχου στο Telegram καλλιεργώντας παράλληλα την εικόνα του σταυροφόρου. Ετσι εξηγούνται και οι φωνές που υψώθηκαν αμέσως μετά τη σύλληψή του, προς υπεράσπισή του. Ευρύτερα προβάλλει κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα λαϊφστάιλ χωρίς αναστολές, υπογραμμίζοντας ότι «η ατρόμητη περιέργεια οδηγεί στην καινοτομία».
Το 2006 είχε ξεκινήσει με μια πλατφόρμα που έμοιαζε με το Facebook, τη VKontakte, η οποία χρησιμοποιήθηκε τότε ευρέως από τη ρωσική αντιπολίτευση και όταν το Κρεμλίνο του ζήτησε πληροφορίες για τους χρήστες της, εκείνος αντιστάθηκε και αργότερα την πούλησε. Εγκατέλειψε τη Ρωσία το 2014 και ταξίδευε μεταξύ Μέσης Ανατολής, Ευρώπης και Αμερικής, καταλήγοντας να δημιουργήσει την έδρα του Telegram στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Σκληρή γραμμή
Κι ενώ η πιο σκληρή γραμμή που φαίνεται πως ακολουθεί η Γαλλία αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία στην Ευρώπη για την απειλή που μπορεί να συνιστούν οι μεγάλες ψηφιακές εταιρείες για τους πολίτες της λόγω της διασποράς ψευδών ειδήσεων, της τροφοδότησης ρατσιστικών απόψεων και της ανοχής για το παράνομο εμπόριο και τη διακίνηση παράνομου υλικού, επί χρόνια ο Ντούροφ κατάφερνε να αποφεύγει το Κρεμλίνο όσο και τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Σύμφωνα με το Politico η έρευνα στη Γαλλία είχε ξεκινήσει μήνες νωρίτερα και οι Αρχές είχαν εκδώσει εντάλματα σύλληψης τόσο για τον Πάβελ Ντούροφ όσο και για τον αδελφό του και συνιδρυτή του Telegram Νικολάι.
Η κράτηση του Ντούροφ πυροδότησε μια μακρά συζήτηση για το πού τελειώνει η ελευθερία του λόγου και πού αρχίζει η επιβολή του νόμου. Ο ανακριτής αποφάσισε χθες να ολοκληρώσει την αρχική αστυνομική ανάκριση και να ληφθεί απόφαση για το αν θα προχωρήσει περαιτέρω η έρευνα. Τελικά οι γάλλοι εισαγγελείς μετά από τέσσερις μέρες ανάκρισης από τη γαλλική αστυνομία αποφάσισαν ο διευθύνων σύμβουλος της Telegram να τεθεί υπό δικαστική εποπτεία με εγγύηση 5 εκατ. ευρώ και απαγόρευση εξόδου από τη Γαλλία. Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, αποτελεί επίσης στόχο ξεχωριστής έρευνας για άσκηση βίας σε ένα από τα παιδιά του.