Αφρικανoί ακαδημαϊκοί: «Σταματήστε να μας αποκαλείτε Αφρικανούς, είναι ρατσιστικό»
Αλλαγή του ονόματος της Αφρικανικής ηπείρου ζητάνε Αφρικανοί ακαδημαϊκοί θεωρώντας το ρατσιστικό, ενώ δεν ξεφεύγουν των «πυρών» τους και οι… Έλληνες.
«Πιστεύουμε ότι είναι τρομερό πράγμα να αποκαλείται μια ολόκληρη ήπειρος με [όρο] προσβολή» αναφέρουν οι Ούτι Εκμπαϊ και Τζόναθαν Τσιμακονάμ Οκέκε σε πρόσφατο επιστημονικό τους άρθρο.
Ειδικότερα, οι δύο ακαδημαϊκοί στο άρθρο τους στο επιστημονικό περιοδικό African Identities, Volume 22, Issue 2, υποστηρίζουν ότι το όνομα Αφρική δόθηκε στην ήπειρο από τους Ευρωπαίους αποίκους που έφτασαν για πρώτη φορά το 1300, θεωρώντας ότι το «Αφρική» προέρχεται από το ελληνικό afrike, που όπως υποστηρίζουν σημαίνει «χωρίς κρύο» και μεταφράζεται στα λατινικά σε aprica, που σημαίνει «ηλιόλουστη».
Σημειώνεται πάντως, ότι, όπως έχει υποστηρίξει ο γλωσσολόγος, καθηγητής πανεπιστημίου και λεξικογράφος, Γιώργος Μπαμπινιώτης, η Αφρική προέρχεται από το όνοµα της αρχαίας φυλής Afri, που µάλλον συνδέεται µε τη φοινικική λέξη afar, «σκόνη» ή, κατ’ άλλη εκδοχή, µε τη βερβερική λέξη ifri, «σπηλιά».
«Ξέρεις πώς είναι. Οι άνθρωποι συνήθως δίνουν ονόματα σε αγνώστους ή σε νέα μέρη που συναντούν. Αυτό γίνεται συνήθως για να μπορέσουν να αναγνωρίσουν τέτοια άτομα ή μέρη. Αλλά η ιστορία δείχνει επίσης ότι τέτοια ονόματα δεν είναι συχνά ευχάριστα λόγω του ανθυγιεινού πνεύματος ανταγωνισμού που φυσικά χαρακτηρίζει τέτοιες νέες συναντήσεις» αναφέρει ο Τζόναθαν Τσιμακονάμ Οκέκε στο The Conversation, εξηγώντας το σκεπτικό τους.
Μάλιστα, όπως αναφέρει σε πολλές περιπτώσεις, τα ονόματα είναι προσβολές που στοχεύουν στην υποτίμηση τέτοιων ανθρώπων ή τόπων.
«Για παράδειγμα, μαθαίνουμε από τις αφηγήσεις του αρχαίου Έλληνα ποιητή Ομήρου ότι όταν οι Έλληνες συνάντησαν για πρώτη φορά τους ανθρώπους της ανατολικής Αφρικής, τους ονόμασαν Αιθίοπες, που σημαίνει πρόσωπο καμένοι από τον ήλιο».
Συνεπώς, για τους δύο επιστήμονες, ακόμα και το μαύρος είναι ρατσιστικό έννοια. «Κατά την άποψή μας, η ταύτιση ενός ανθρώπου με οποιοδήποτε χρώμα είναι ρατσιστική. Το να ταυτίζεσαι ως λευκός σημαίνει να θεωρείς τους άλλους μη λευκούς, κάτι που είναι έμμεσος ρατσισμός, και το να αποκαλείς κάποιον με οποιοδήποτε άλλο χρώμα –όπως το μαύρο– είναι άμεση φυλετική υποτέλεια».
Μερικές φορές, η προσβολή δεν στοχεύει άμεσα τους ανθρώπους, λέει φέρνοτας παράδειμα τους λαούς που των οποίων ο πολιτισμός αγνοείται από την ονομασία τους, όπως η Αφρική ή η Νότια Αφρική.
«Η Aphrike αναφέρεται στο κλίμα. Η Νότια Αφρική αναφέρεται στη γεωγραφία. Το κοινό χαρακτηριστικό των δύο παραδειγμάτων είναι η σιωπή τους για τους κατοίκους, τον πολιτισμό και τα επιτεύγματά τους. Αυτό σημαίνει ότι η ιστορία του τόπου ξεκίνησε με το όνομα, σαν να ήταν ακατοίκητο πριν φτάσει ο όνομα» λέει ο Οκέκε.
Έτσι η Αφρική είναι μια φυλεκτικά προσβλητική ονομασία για τους δύο ειδικούς που εργαλειοποιείται για να προσβληθούν οι κάτοικοι της ηπείρου. «Η σκλαβιά, η αποικιοκρατία και οι ρατσιστικές ιδεολογίες, όπως το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, παραμένουν μερικά από τα χειρότερα όπλα της ονοματοδοσίας μέσω προσβολών» τονίζει.
Έτσι θεωρούν ότι το όνομα Αφρική είναι μια φυλετική προσβολή. «Το Aphrike ή aprica αναφέρεται στο ζεστό κλίμα της ηπείρου, ίσως υπερβολή, με την εσφαλμένη εντύπωση ότι στην ήπειρο δεν «κάνει κρύο». Εάν η ήπειρος είναι ζεστή και χωρίς κρύο, υπογραμμίζει ο Οκέκε, τότε αυτό θα την παρομοίαζε με την πυρά της κολάσεως.
«Πιστεύουμε ότι είναι τρομερό πράγμα να αποκαλείται μια ολόκληρη ήπειρος με προσβολή» προσθέτει και φέρνει ως παράδειγμα αλλαγή ονόματος έναν μεγάλο αριθμό χωρών στην Αφρική, όπως η Ζάμπια (Βόρεια Ροδεσία), η Ζιμπάμπουε (Νότια Ροδεσία), η Γκάνα (Χρυσή Ακτή), άλλαξαν τα ονόματά τους μετά την πολιτική ανεξαρτησία επειδή ήταν προσβλητικά που υποτίμησαν τον πολιτισμό τους και αρνήθηκαν τα επιτεύγματά τους ως πολιτισμοί».
Έτσι για τους ίδιους, το ίδιο πρέπει να κάνει και η ήπειρος, προτείνοντας ως εναλλακτική ονομασία το Anaesia – που προέρχεται από δύο Ίγκβο-αφρικανικές λέξεις, ana και esi, που σημαίνει γη ή τόπος καταγωγής – ως αντικατάσταση του ονόματος Αφρική.
«Ένα όνομα όπως το Anaesia μιλά για τα γεγονότα της ιστορίας για την ήπειρο ως την πρώτη πατρίδα το σπίτι όλων των ανθρώπων και όπου ομιλήθηκε η πρώτη ανθρώπινη γλώσσα».