«Πρόσεχε, μην αρρωστήσεις Σαββατοκύριακο…»
Τα περιφερειακά (πρώην αγροτικά) ιατρεία… ερημώνουν μόνον τα Σαββατοκύριακα; Τα Κέντρα Υγείας είναι επαρκώς στελεχωμένα τις αργίες, ώστε να καλύψουν (και αυτό) το κενό που προκύπτει; Και εν τέλει, είναι μύθος ή αλήθεια η προειδοποίηση που διακινείται, μεταξύ αστείου και σοβαρού εδώ και χρόνια, «πρόσεχε, μην αρρωστήσεις Σαββατοκύριακο…»;
Πολλά τα ερωτήματα. Τα ερωτήματα αυτά αναζωπυρώθηκαν μετά τον πρόσφατο θάνατο τουρίστριας στην Ανάβρα Μαγνησίας. Η άτυχη γυναίκα κατά τη διάρκεια της εκδρομής – συγκεκριμένα, την Κυριακή 18 Αυγούστου – υπέστη ανακοπή, όμως δεν κατέστη δυνατό να λάβει ιατρική βοήθεια διότι το περιφερειακό ιατρείο της περιοχής ήταν κλειστό. Το θέμα πήρε ακόμη μεγαλύτερη έκταση μετά την τοποθέτηση της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, ότι από την ίδρυση του ΕΣΥ δεν προβλέπεται γιατρός στα περιφερειακά ιατρεία. Και πως, συνεπώς, οι υγειονομικές ανάγκες των κατοίκων και των εκδρομέων καλύπτονται από το πλησιέστερο Κέντρο Υγείας.
Και αυτή είναι η αλήθεια (ή έστω η μισή): τα περιφερειακά και τα πολυδύναμα ιατρεία στελεχώνονται με αγροτικούς ή γενικούς γιατρούς και λειτουργούν τις καθημερινές από τις 7 το πρωί έως και τις 3 το μεσημέρι.
Ακολούθησαν όμως οι καταγγελίες του Δήμου Αλμυρού, που αποκάλυψαν την άλλη… μισή (και πλέον σκληρή) αλήθεια: σύμφωνα με αυτές, ο τοποθετημένος γιατρός από τον Ιανουάριο, όταν δηλαδή διορίστηκε, έχει εμφανιστεί στο ιατρείο της Ανάβρας μόνον τρεις φορές, καθώς στο μεταξύ παρέχει τις απαραίτητες υπηρεσίες του στο Κέντρο Υγείας Αλμυρού. Υπό τις εξελίξεις αυτές, ο εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Βόλου διέταξε αυτεπάγγελτη επείγουσα προκαταρκτική έρευνα η οποία θα πραγματοποιηθεί από πταισματοδίκη για τη διερεύνηση της υπόθεσης.
«Μαύρη τρύπα» στο ΕΣΥ
Τα όσα συμβαίνουν πάντως στο χωριό της Μαγνησίας δεν αποτελούν την εξαίρεση αλλά τον κανόνα. Η διογκούμενη «μαύρη τρύπα» στο ΕΣΥ (στο σύνολο των δομών της) στερεί τους αγροτικούς γιατρούς από την περιφέρεια, κατ’ ανάγκη. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η πόρτα των περιφερειακών ιατρείων ξεκλειδώνει μία φορά την εβδομάδα (ή ακόμη και κάθε 15 ημέρες), κυρίως για τη διευκόλυνση των κατοίκων αναφορικά με τη συνταγογράφηση των φαρμάκων τους αλλά και την εξέταση των ασθενών. Τις υπόλοιπες ημέρες οι γιατροί τους καλύπτουν τα τεράστια κενά των Κέντρων Υγείας αλλά και των νοσοκομείων.
Οι μαρτυρίες των γιατρών με τους οποίους συνομιλούν «ΤΑ ΝΕΑ» – ορισμένοι εξ αυτών επιθυμούν να τηρηθεί η ανωνυμία τους – είναι αποκαλυπτικές. Ενας εξ αυτών υπηρετεί σε Κέντρο Υγείας της Πελοποννήσου, ο οποίος κλήθηκε να… μοιραστεί την ιατρική φροντίδα των περίπου 6.000 ασθενών (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, αυτός θα είναι ο απολογισμός έως το κλείσιμο του Αυγούστου) που επισκέφθηκαν τη δομή, με έναν ακόμη συνάδελφό του (γενικό ιατρό). «Αρα, το ζητούμενο δεν είναι τι θα συμβεί εάν αρρωστήσει κανείς το Σαββατοκύριακο μόνον, αλλά και τις καθημερινές», σημειώνει…
Κενές το 60% των θέσεων
Οπως προκύπτει από τα δεδομένα που συλλέγουν οι εκπρόσωποι της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον το 60% των θέσεων ιατρικού προσωπικού στα Κέντρα Υγείας «πρώτης γραμμής» της περιφέρειας (εκείνα δηλαδή που λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο) είναι κενές. Το αντίστοιχο ποσοστό για το λοιπό προσωπικό αγγίζει το 70%. Μια ακόμη σημαντική λεπτομέρεια είναι πως οι διορισμοί έχουν παγώσει από το 2010.
Είναι συνεπακόλουθα αυτονόητο πως από τις δημόσιες πρωτοβάθμιες δομές της περιφέρειας λείπουν και «μάχιμες» ειδικότητες, με το κενό αυτό να γίνεται… ανεκπλήρωτο όταν δεν υπάρχει γιατρός αντίστοιχης ειδικότητας ούτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Οπως προκύπτει από μαρτυρίες γιατρών που υπηρετούν στην περιοχή, η Λακωνία διαθέτει πέντε Κέντρα Υγείας εκ των οποίων ούτε σε ένα δεν υπηρετεί παιδίατρος. Από την άλλη όμως, στο νοσοκομείο της Σπάρτης προσφέρει τις υπηρεσίες του ένας παιδίατρος, καθώς όμως δεν υπάρχει δεύτερος δεν δύναται να εφημερεύει…
«Τα Κέντρα Υγείας πρέπει να είναι στελεχωμένα με σωστά εκπαιδευμένους γενικούς ιατρούς και παθολόγους και εφόσον βρίσκονται μακριά από κέντρα υποδοχής, δηλαδή γενικά νοσοκομεία, θα πρέπει επίσης να έχουν παιδίατρο και καρδιολόγο.
Υπό τις προϋποθέσεις αυτές δύναται να αντιμετωπίσουν έως και το 99% των ασθενών που προσέρχονται σε αυτά», αναφέρει γιατρός της πρώτης γραμμής.
Τις μετακινήσεις των αγροτικών γιατρών προς τα Κέντρα Υγείας επιβεβαιώνει από την πλευρά του και ο πρόεδρος των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ), Μιχάλης Γιαννάκος. «Υπάρχουν όμως και Κέντρα Υγείας που κινδυνεύουν με λουκέτο λόγω έλλειψης νοσηλευτών», προσθέτει εμφατικά, μιλώντας στα «ΝΕΑ».
Και έπειτα, θέτει ακόμη ένα σοβαρό ζήτημα, που καθιστά τη διαχείριση ενός επείγοντος περιστατικού ακόμη πιο περίπλοκη – με την τύχη να αποτελεί σε κάποιες περιπτώσεις καθοριστικό παράγοντα για την έκβασή του.
«Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί στα Κέντρα Υγείας και τους σταθμούς του ΕΚΑΒ επαρκής κάλυψη με ασθενοφόρα. Εάν λειτουργούσαν με ικανοποιητική στελέχωση τα Κέντρα Υγείας και υπήρχε κάλυψη με ασθενοφόρο όλο το 24ωρο οι ασθενείς θα αντιμετωπίζονταν με ασφάλεια. Στην πράξη όμως, εξαιτίας των ελλείψεων υπάρχουν ακόμη και μηχανήματα που “σκουριάζουν” αφού δεν μπορεί να γίνει μία ακτινογραφία ή μία εξέταση αίματος».
Ο ίδιος, δε, δίνει ένα ακόμη ενδεικτικό παράδειγμα που αναδεικνύει την ένδεια του ΕΣΥ και την άνιση μάχη που δίνει το υγειονομικό προσωπικό. Στην Πρέβεζα, δύο εκ των Κέντρων Υγείας, στο Καναλλάκι και στην Πάργα, εφημερεύουν εναλλάξ. Τις ζυγές ημέρες το ένα και τις μονές το άλλο, ώστε να βγαίνουν οι βάρδιες.