ΠΑΣΟΚ: Η αγία δεκαετία του ’80
Της Ειρήνης – Παρασκευής Κεδίκογλου
Δεν πρόλαβα τη Μεταπολίτευση. Ενδεχομένως ευτυχώς γιατί θα είχα και βιώματα από τη Επταετία. Είμαι από τους τυχερούς που γεννήθηκαν την αγία δεκαετία του ’80. Παιδάκι, λοιπόν, κατά τη διάρκεια του βρώμικου ’89 άκουγα – χωρίς να συμμετέχω – τις συζητήσεις πολιτικού περιεχομένου των μεγάλων. Καταλάβαινα; Απολύτως τίποτα. Παρατήρησα, όμως, ότι ενώ τους περισσότερους εκ των πρωταγωνιστών οι μεγάλοι τους αποκαλούσαν με το επώνυμο, σε έναν αναφέρονταν με το κύριο όνομα. Ανδρέας. Καλέ! Συνονόματος και συνομήλικος με τον παππού μου. Αυτομάτως συμπαθής.
Πριν αποκτήσω οποιοδήποτε πολιτικό κριτήριο, έζησα τη φρενίτιδα της ασθενείας και του θανάτου του Ανδρέα. Στεναχώρια.
Κατά την παρουσίαση της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ, 3 Σεπτεμβρίου 1974, λίγο πριν πάρει τον λόγο ο Ανδρέας Παπανδρέου. Προλογίζοντας τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, ο δημοσιογράφος Κώστας Νικολάου τον περιέγραψε ως «primus inter pares», πρώτο μεταξύ ίσων (αρχείο Κώστα Λαλιώτη)
Η οκταετία διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ που ακολούθησε ήταν συνυφασμένη με την αντίστροφη μέτρηση για τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Εβλεπα γύρω μου η πόλη μου να αλλάζει. Ενηλικιώθηκα. Ξεκίνησα να σπουδάζω πολιτικές επιστήμες. Αρχισα να κατανοώ τις πολιτικές έννοιες. Αυτοπροσδιορίζομαι πια ως σοσιαλδημοκράτισσα.
Αλλαγή κυβέρνησης. Τα έργα του ΠΑΣΟΚ εγκαινιάζονται από υπουργούς της Νέας Δημοκρατίας. Ενοχλούμαι. Βγάλτε τουλάχιστον τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου «Χαριλάου Τρικούπη 50».
Μετά το limit up των Ολυμπιακών κάτι αρχίζει να αλλάζει. Πεπλανημένα νόμιζα ότι έφταιγε που πλέον δεν περιμένουμε κάτι. Τελικά ήταν η αρχή της κρίσης. Το ΠΑΣΟΚ το 2009 ξανά πλειοψηφία στη Βουλή. Μεγάλο μάθημα πήρα τότε. Χωρίς λεφτά στα ταμεία δεν πας πουθενά. Μαζεύεις απλά τα σπασμένα. Μνημόνιο πρώτο. Είδα τη χώρα να κατεβαίνει στους δρόμους και να διαδηλώνει. Πιο ώριμη πλέον αναρωτήθηκα: δεν ξέραμε ότι ζούμε με δανεικά; Μάλλον δεν το ξέραμε. Η περίοδος των ισχνών αγελάδων είχε αρχίσει.
Η νέα πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης ήρθε να διαλύσει ό,τι πεπλανημένα πιστεύαμε. Εξαιρετικά δύσκολο μάθημα. Μάθαμε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Οτι δεν είναι δεδομένο ότι η κάθε επόμενη γενιά θα ζήσει καλύτερα από την προηγούμενη. Οτι οι ευκαιρίες μπορούν και να σπανίζουν. Οτι αρκετοί άνθρωποι, δοθείσης της ευκαιρίας, θα εκμεταλλευτούν τον συνάνθρωπό τους. Και τελικώς, ότι οι δυσκολίες διαμορφώνουν χαρακτήρα και ικανότητες.
Προσωπικά θεωρώ ότι το ΠΑΣΟΚ χρεώθηκε την εν τοις πράγμασι χρεοκοπία. Του αποδόθηκε μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης από αυτό που του αναλογούσε. Και αυτό του στοίχισε. Το μέχρι πρόσφατα κόμμα εξουσίας περιορίστηκε σε κόμμα ελάσσονος αντιπολίτευσης με μονοψήφια ποσοστά. Αυτή τη φορά, όμως, δεν έχει έναν Ανδρέα να διπλασιάσει τα ποσοστά του σε κάθε εκλογική αναμέτρηση μέχρι να ξαναβγεί κυβέρνηση.
Το ΠΑΣΟΚ, τελικά, επιβίωσε τη δική του «κρίση των 40». Λίγο πριν συμπληρώσει τα 50 του και ενώ η περίοδος αναστοχασμού θα έπρεπε κανονικά να έχει ολοκληρωθεί, βρίσκεται σε ακόμη ένα σταυροδρόμι. Πολλοί διεκδικούν τα ηνία του. Εγώ απλά ελπίζω όποιος/α τα πάρει να έχει ξεκάθαρα στο μυαλό του/της ότι το κόμμα που πρόκειται να ηγηθεί έχει στο γονιδίωμά του τη διακυβέρνηση. Ας μεριμνήσει, λοιπόν, να παντρέψει την ενθουσιώδη παράδοση με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα και τις ανάγκες της, ώστε να υπάρξει και στο εγγύς μέλλον ένα κοριτσάκι που θα ακούει πολιτικές συζητήσεις που θα το περιλαμβάνουν – όχι μόνο σαν κομμάτι της πολιτικής και κομματικής μας ιστορίας. Και ποιος ξέρει, μπορεί και στο μέλλον οι «μεγάλοι» να αναφέρονται στον/ην αρχηγό με το μικρό όνομά του/της.
Η Ειρήνη – Παρασκευή Κεδίκογλου είναι δικηγόρος