Τα δύσκολα στην Αγκυρα
Νέος ορίζοντας τριών μηνών άνοιξε στις διαβουλεύσεις Ελλάδας και Τουρκίας για όσα τις ενώνουν αλλά και για εκείνα στα οποία είναι υπαρκτές οι διαφωνίες, έως το χάσμα θέσεων, το οποίο για να καλυφθεί απαιτεί πολύ περισσότερα από τη διατήρηση της φάσης ηρεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Οι προοπτικές ή πλέον τα… όρια του ελληνοτουρκικού διαλόγου θα κριθούν στο επόμενο ραντεβού κορυφής στην Αγκυρα τον Ιανουάριο – το έβδομο από το καλοκαίρι του 2023 που συμφώνησαν να έχουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν –, παράλληλα με τη σύγκληση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ).
Τότε θα φανεί εάν στο μεταξύ θα έχουν βρεθεί και ποιες θα είναι οι «πρόσφορες συνθήκες», προκειμένου οι δύο πλευρές να συνεχίσουν με βουτιά στα βαθιά, δηλαδή να μπουν στην ουσία της συζήτησης για τη μοναδική διαφορά που αναγνωρίζει η Αθήνα: την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το μήνυμα Μητσοτάκη
Με την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, δύο 24ωρα μετά το μισάωρο ραντεβού με τον Ερντογάν, ο Πρωθυπουργός έστειλε μήνυμα για «παράθυρο ευκαιρίας», μαρτυρώντας τις προσδοκίες της Αθήνας.
Αλλά και ακολουθώντας το σήμα που έστειλε ο τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στις θαλάσσιες ζώνες από το ίδιο βήμα προτού συναντήσει τον Μητσοτάκη. «Θα πρέπει να είμαστε αρκετά τολμηροί και αρκετά σοφοί ώστε να αδράξουμε την ευκαιρία», είπε ο Πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι «αν πρόκειται να προσπαθήσουμε» θα απαιτηθεί «συνεπής προσέγγιση».
Η ελληνική πλευρά κρατά προς το παρόν τις αναφορές Ερντογάν στο διεθνές δίκαιο και επιμένει να είναι εκτός διαλόγου οποιοδήποτε θέμα εθνικής κυριαρχίας.
Οι τουρκικές τοποθετήσεις ωστόσο περιελάμβαναν περισσότερα, μαρτυρώντας ότι έπεται δύσκολη διερεύνηση του κατά πόσο διαμορφώνεται κοινό έδαφος: πέραν του διεθνούς δικαίου ο Ερντογάν έβαλε παραμέτρους όπως η ελευθερία του εμπορίου και της ναυσιπλοΐας και μίλησε για τον «ρόλο – κλειδί» της Τουρκίας ως της χώρας με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κατά τον Μητσοτάκη, διατηρούνται ανοιχτοί δίαυλοι «ώστε να αποκλιμακώσουμε κάθε ένταση που ενδέχεται να προκύψει» και, ενώ η διαφορά δεν έχει διευθετηθεί επί 40 χρόνια, «αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μοιραίο να παραμείνει άλυτη».
Η προσοχή στρέφεται στις επικείμενες συζητήσεις, πρωτίστως στη συνάντηση Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στην Αθήνα, πιθανότατα τον Νοέμβριο.
Οι υπουργοί Εξωτερικών θα προετοιμάσουν την «ύλη» για την ατζέντα του ΑΣΣ και θα εκτιμήσουν εάν διαμορφώνεται ένα προκαταρκτικό επίπεδο κατανόησης, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, για τις θαλάσσιες ζώνες.
Πιο άμεσα αναμένονται εξελίξεις στο Μεταναστευτικό, με την κατάσταση στον Λίβανο να έχει θορυβήσει την Αθήνα – ήδη προβληματίζουν οι ροές σε Νότιο Αιγαίο και Κρήτη.
Το κανάλι επικοινωνίας άνοιξε ανάμεσα στους υπουργούς Μετανάστευσης Νίκο Παπαγιωτόπουλο και Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια και επιδιώκεται συνάντηση συντονισμού το συντομότερο. Οσο για το Κυπριακό, η Αθήνα παραμένει σε συντονισμό με τη Λευκωσία («Λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή. Απλούστατα δεν αποτελεί λύση», είπε ο Μητσοτάκης στον ΟΗΕ) προσδοκώντας ότι, παρά την επαναδιατύπωση από τον Ερντογάν της αδιάλλακτης θέσης περί διχοτόμησης, οι ενέργειες του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θα οδηγήσουν σε τραπέζι διαλόγου.