Ο αληθινά πονεμένος και ο «με το ζόρι» γκέι

Καθότι ο Τζέσι Αϊζενμπεργκ, σκηνοθέτης, πρωταγωνιστής και σεναριογράφος της ταινίας «Αληθινός πόνος» (Α Real pain, ΗΠΑ / Πολωνία, 2024) είναι εβραϊκής καταγωγής, η δημιουργία της ταινίας θα πρέπει να ήταν πολύ προσωπική υπόθεσή του. Εχει μεγάλη σχέση με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και είναι γυρισμένη κατά το 90% της στην Πολωνία, εκεί όπου ο Ντέιβ, ο ήρωας του Αϊζενμπεργκ έχει πάει με τον εξάδελφό του Μπέντζι (Κίραν Κάλκιν) προκειμένου να αναζητήσουν τις ρίζες καταγωγής της πολυαγαπημένης γιαγιάς τους (κατάφερε να επιβιώσει του Ολοκαυτώματος και έζησε την υπόλοιπη ζωή της στην Αμερική όπου και πέθανε). Με τα ανωτέρω δεδομένα, κατά κάποιο τρόπο η ταινία αρχικά σε αναγκάζει να την κοιτάξεις με επιφύλαξη, φοβούμενος την πιθανότητα μιας ακόμη κινηματογραφικής «φιλοεβραϊκής προπαγάνδας». Λάθος!!!

Και εκεί ακριβώς είναι που ο Αϊζενμπεργκ πετυχαίνει διάνα. Στο πώς χρησιμοποιεί το Ολοκαύτωμα προκειμένου να μιλήσει όχι μόνο για αυτό αλλά για πολλά ακόμα, για το σήμερα, για το τώρα, για την εποχή μας. Και το κάνει μέσω μιας εντελώς μακρινής από το Ολοκαύτωμα ιστορίας, της σχέσης των δύο αυτών εξαδέλφων που χαίρεσαι να τους ακούς να τσακώνονται ή να αγκαλιάζονται με αγάπη. Εκεί, ο Αϊζενμπεργκ υπήρξε τυχερός γιατί ο ηθοποιός που υποδύεται τον άλλο ξάδελφο, τη σάρκα, τα οστά και την ψυχή αυτής της ταινίας, δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερος στον ρόλο. Ο Κάλκιν (βραβείο Χρυσής Σφαίρας και πιθανόν ο φετινός κάτοχος του Οσκαρ Β’ ρόλου) είναι έξω καρδιά και μέσα πόνος. Είναι αυτός που πάντα κλέβει την παράσταση από τους άλλους αλλά χάνει από τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι ο σόουμαν και ο «τσαρλατάνος» αλλά συγχρόνως ο ειλικρινής και ο άμεσος. Είναι όλα όσα ο τυπικός, εργασιομανής, καλός μπαμπάς, καλός σύζυγος και εξαντλητικά… βαρετός Ντέιβ δεν θα γίνει ποτέ του και το ξέρει. Γι’ αυτό και ο Ντέιβ αγαπά τον Μπέντζι την ώρα που τόσο πολύ τον αντιπαθεί και ενοχλείται απ’ αυτόν γιατί τον ζηλεύει. Το ταξίδι τους είναι μια γεφύρωση σχέσης. Γιατί δεν μιλιούνταν τόσο καιρό; Τι συνέβη; Τι μπορεί να γίνει τώρα; Τι μπορεί να γίνει αύριο. Η ταινία σε τσακίζει με την cool ανθρωπιά, τη χαλαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει την ουσία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τον «Αληθινό πόνο», τη δεύτερη μεγάλου μήκους παραγωγή μυθοπλασία που σκηνοθετεί, ο Τζέσι Αϊζενμπεργκ σταματά να είναι ο κατ’ αρχάς γνωστός ηθοποιός ταινιών όπως το «The Social Network» (υποψήφιος για Οσκαρ Α’ ρόλου ως Μαρκ Ζάκερμπεργκ) και κατά κάποιο τρόπο «μετατρέπεται» σε κατ’ αρχάς πολύ ενδιαφέροντα, νέο αμερικανό auteur. Μην τη χάσετε!

Γκρεμίζοντας τον Μποντ

Το σύνδρομο ανάγκης των ηθοποιών να ξεφύγουν από κάτι με το οποίο έχουν ταυτιστεί (τη φυσική ομορφιά, κάποιους ρόλους κ.λπ.), των ηθοποιών που τρομάζουν με τον όρο «τυποποιημένοι», είναι τόσο γνωστό όσο οι κινηματογράφος. Πολλά τα παραδείγματα των καλλιτεχνών που έχουν εκφράσει αυτή την ανάγκη, με μεγάλες μάλιστα προσδοκίες, ακόμα και για υψηλού κύρους βραβεύσεις όπως συνέβη με τη Σαρλίζ Θερόν που από ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο έγινε η ασχημότερη στο «Monster» για το οποίο κέρδισε το Οσκαρ Α’ ρόλου. Εξαίρεση δεν αποτελεί ο Ντάνιελ Κρεγκ στο «Queer» (Ιταλία / ΗΠΑ, 2024), την τελευταία και πολυσυζητημένη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που το 2017 με το «Να με φωνάζεις με το όνομά μου», κατέκτησε κάτι σαν τoν θρόνο του επίσημου πρεσβευτή του art house queer cinema παγκοσμίως. Και πράγματι, ο Κρεγκ, στα 56 του, με πηγαίο πάθος, «μουτζουρώνει» όσο πιο σκληρά μπορεί την εικόνα του Τζέιμς Μποντ (που ασφαλώς θα τον ακολουθεί πάντα) για να δώσει μια θαρραλέα ερμηνεία στον ρόλο του ομοφυλόφιλου, εξαρτημένου από την ηρωίνη Αμερικανού που περιφέρεται στο Μεξικό και άλλες χώρες της Νοτίου Αμερικής στη δεκαετία του 1950 (ίσως του 1960 – δεν καθορίζεται). Η γνωριμία του με έναν νεότερο γκέι άντρα (Ντριού Στάρκεϊ) θα παίξει ρόλο καταλυτικό στο «ταξίδι» του, όμως κάπου εκεί, στη μέση της παραπάνω από δύο ώρες διάρκειάς της, η ταινία τελειώνει. Δεν έχει τίποτ’ άλλο να δώσει. Γιατί ενώ το εμπειρικό ομότιτλο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Μπάροουζ στο οποίο το σενάριο βασίζεται, ακολουθεί την ίδια κολάσιμη διαδρομή του κεντρικού ήρωα (που είναι βέβαια ο ίδιος ο συγγραφέας), στις σελίδες του βιβλίου οι σκέψεις, ο τρόμος, τα οράματα και η απελπισία λειτουργούν πολύ πιο αποτελεσματικά με έναν εσωτερικό τρόπο. Η εξωτερίκευσή τους σε εικόνες και μάλιστα ξεδιάντροπα κομψές (γιατί ο Γκουαντανίνο είναι υπερασπιστής της ομορφιάς ακόμα και όταν κινηματογραφεί βούρκο) δεν είναι παρά μια συρραφή επαναλαμβανόμενων σκηνών εφιαλτικής αναζήτησης ηρωίνης και ανδρικού σεξ. Και τίποτ’ άλλο. Λείπει η εξέλιξη της ιστορίας και μάλιστα με την προϋπόθεση ότι ιστορία όντως υπάρχει, γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει.

Διανοούμενος «μάγκας»

Βράχος επί 70 χρόνια της ελληνικής κινηματογραφίας, ακούραστος, αδάμαστος και ακλόνητος, ο διευθυντής φωτογραφίας και σκηνοθέτης Νίκος Καβουκίδης, παραμένει στις επάλξεις και στηρίζει με όποιον τρόπο μπορεί τους νεότερους κινηματογραφιστές. Αυτός ο διανοούμενος «μάγκας» είναι το θέμα του ντοκιμαντέρ «Νίκος Καβουκίδης, Η δύναμη της εικόνας» (Ελλάδα, 2024), γυρισμένο από τον πρώην βοηθό οπερατέρ του Καβουκίδη, τον Μενέλαο Κυρλίδη. Θρύλος του ελληνικού κινηματογράφου, ο Καβουκίδης υπήρξε διευθυντής φωτογραφίας και μοντέρ σε δεκάδες ταινίες που παρήγαγε ο ιδρυτής των στούντιο Finos Films Φιλοποίμην Φίνος (1908 – 1977). Ενδεικτικά: «Λόλα», «Μια τρελή τρελή οικογένεια», «Δεσποινίς διευθυντής», «Κοινωνία ώρα μηδέν», «Ο φίλος μου ο Λευτεράκης», «Κοντσέρτο για πολυβόλα», «Αμόκ». Ο πατέρας του, Γιώργος Καβουκίδης είχε ξεκινήσει μαζί με τον Φίνο γυρίζοντας ως συμπαραγωγοί τη «Φωνή της καρδιάς». Ο Καβουκίδης υπήρξε επίσης ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στον παλιό και τον νέο ελληνικό κινηματογράφο αφού στα εργαστήριά του, μετά την αποχώρησή του από τη Finos Films, γεννήθηκαν αμέτρητες ταινίες της μετά Φίνου εποχής. Ο Κυρλίδης τον τίμησε με τον καλύτερο τρόπο σκηνοθετώντας τον σε αυτό το σύντομο, γλυκό ντοκιμαντέρ που καταφέρνει να γίνει κάτι παραπάνω από προσωπογραφία και να μετατραπεί σε μια πλούσια περίληψη της ελληνικής κινηματογραφικής Ιστορίας. Γιατί άπαξ και ο Καβουκίδης ανοίξει το στόμα του και αρχίσει να μιλάει, δεν σταματά. Και οι ιστορίες του είναι ανεκτίμητες.