«Πρώτη φορά Αριστερά»: Αγιο είχαμε τελικά!
Σήμερα συμπληρώνονται 10 χρόνια από την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και την ανάληψη της εξουσίας από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Η απόσταση του χρόνου μάς δίνει τη δυνατότητα να αποτιμήσουμε ψύχραιμα τη μεγάλη εικόνα της διακυβέρνησης της χώρας, την περίοδο 2015-2019, από την «Πρώτη Φορά Αριστερά» σε συνεργασία με το ακροδεξιό κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων.
Πέραν της πολιτικής και οικονομικής αποτίμησης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θεσμική και ιδεολογική πλευρά αυτής της διακυβέρνησης, που μπορεί να συμπυκνωθεί στα ακόλουθα τέσσερα σημεία:
n Αμφισβήτηση του δημοκρατικού κεκτημένου της φιλελεύθερης δημοκρατίας με ακραίες δηλώσεις και απόψεις που κινούνταν στην οριογραμμή ριζοσπαστικού και εξτρεμιστικού πολιτικού λόγου.
n Αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας της χώρας, όχι μόνον στη θεσμική και οικονομική της διάσταση αλλά και στην απόρριψη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος στο σύνολό του.
n Γεωπολιτική ασυναρτησία, με άγνοια του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων, με μια έκδηλη ρωσοφιλία και υπερχειλίζοντα αντιευρωπαϊσμό και αντιδυτικισμό.
n Δηλητήριο στο μυαλό των κατοίκων αυτής της χώρας, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν και να γίνονται πιστευτές αδιανόητες δοξασίες σε μια έξαρση ανορθολογισμού.
Τα παραπάνω σημεία συγκροτούν την ιδεολογική κληρονομιά της τετραετούς διακυβέρνησης της χώρας από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Αμφισβήτηση του δημοκρατικού κεκτημένου
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν άφηνε κανένα περιθώριο αμφιβολίας: «Η Βενεζουέλα αποτελεί ένα μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να αφήσουμε πίσω το καπιταλιστικό μοντέλο που κυριαρχεί σήμερα στην Ευρώπη». Ο ίδιος, λίγο πριν από τις εκλογές του 2015, διακήρυξε ότι με την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ «η δημοκρατία επιστρέφει στον τόπο που γεννήθηκε».
Αυτές οι δηλώσεις είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί στην κοινωνία ένα νέο υβρίδιο ιδεολογικών πεποιθήσεων: η αντιδημοκρατία. Αριστεροί και δεξιοί συμφωνούσαν ότι για όλα τα δεινά του τόπου φταίει το δημοκρατικό πολίτευμα. Διαφωνούσαν βέβαια στο τι θα την αντικαταστήσει, αφού οι μεν υποστήριζαν κάτι αμεσοδημοκρατικές ουτοπίες και οι δε το πολίτευμα της φυλετικής καθαρότητας. Θερμοκοιτίδες βίας και ανομίας εμφανίστηκαν και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.
Αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας
Η πληθώρα των αντιευρωπαϊκών δηλώσεων δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Εχω υποστηρίξει ότι ο αντιευρωπαϊσμός ήταν η νέα Μεγάλη Ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ. Μικρό απάνθισμα δηλώσεων του Αλέξη Τσίπρα:
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το ξυπνητήρι που θα βγάλει τους ευρωπαίους ηγέτες από τον λήθαργο, η Ευρώπη με κάνει και ντρέπομαι, μια Ευρώπη σε «νευρική κρίση», που συνεργάζεται με ακροδεξιούς, που βαδίζει στον γκρεμό, που δυναστεύεται από την απάνθρωπη λογική των νόμων της αγοράς και του νεοφιλελευθερισμού.
Η Ευρώπη χαρακτηρίζεται σκοταδιστική από τον Αλέκο Φλαμπουράρη, μισαλλόδοξη, φανατική και ρατσιστική από τη Σία Αναγνωστοπούλου, θρασύδειλη και ανίκανη να αντιμετωπίσει τα σύγχρονα προβλήματα από την Τασία Χριστοδουλοπούλου.
Ας συμπληρώσουμε την εικόνα με τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, που μετέδιδαν ότι η Ελλάδα δίδαξε στις Βρυξέλλες ένα μάθημα δημοκρατίας.
Γεωπολιτική ασυναρτησία
Οι δύο βασικοί πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η προσέγγιση της Ρωσίας και η διαρκής καταγγελία του ΝΑΤΟ.
Εμείς δεν έχουμε πει ότι θα φύγουμε μόνοι μας από το NATO, αυτό που έχουμε πει είναι να παλέψουμε να διαλυθεί το NATO από μόνο του, είχε δηλώσει ο Δημήτρης Βίτσας, λίγο πριν ο ΣΥΡΙΖΑ αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας.
Λαμβάνοντας υπόψη μας τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια στο παγκόσμιο σκηνικό, με τις πολλαπλές γεωπολιτικές αναταράξεις, πρόκειται για ένα εφιαλτικό σενάριο: Η Ελλάδα έξω από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ευρώ, προσεγγίζοντας τη Ρωσία να παλεύει για να διαλυθεί το ΝΑΤΟ. Ενας εφιάλτης με αριστερό πρόσημο. Η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς τον πραγματισμό επέτεινε την ασυναρτησία, λόγω της πλήρους διάστασης έργων και λόγων.
Δηλητήριο στο μυαλό
Παρότι η ρητορεία που αναφέραμε ανωτέρω εν πολλοίς σταδιακά εγκαταλείφθηκε κατά την άσκηση της εξουσίας, είχε προλάβει να δηλητηριάσει το μυαλό των ανθρώπων. Σε δημοσκοπήσεις εκείνης της εποχής, στο ερώτημα, «είστε υπέρ της παραμονής της χώρας σας στην ΕΕ ή υπέρ της εξόδου;», υπέρ της παραμονής στην ΕΕ τάχθηκε το 54% και υπέρ της εξόδου από την ΕΕ το 46%.
Σε άλλη δημοσκόπηση, στο ερώτημα εάν έπειτα από 15 χρόνια χρήσης του ευρώ η χώρα ωφελήθηκε ή όχι, το 59% απαντούσε ότι ζημιώθηκε, ενώ το 40% ότι ωφελήθηκε. Οι αντίστοιχες απαντήσεις στο ίδιο ερώτημα το 2009 ήταν 32% και 64,5%. Πρόκειται για πλήρη αντιστροφή αντιλήψεων μέσα στα επτά χρόνια της κρίσης.
Σε άλλη δημοσκόπηση, το 53% των ερωτηθέντων πίστευε ότι ήταν λανθασμένη η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη και η αλλαγή του νομίσματος στο ευρώ, με μόλις το 38% να την υποστηρίζει. Στην ίδια δημοσκόπηση, το 40% πίστευε ότι η ευρωζώνη θα διαλυθεί, έναντι του 41% που υποστήριζε ότι θα συνεχίσει να υπάρχει.
Για την ευρωζώνη, το 47% επιθυμούσε τη διάλυσή της και το 49,5% τη συνέχιση της ύπαρξής της. Επίσης το 42% πίστευε ότι θα ήμασταν καλύτερα με τη δραχμή και το 45,5% επέμενε στο ευρώ.
Η ελληνική κοινωνία πλήρωσε ακριβά τους λεονταρισμούς τόσο των από πάνω όσο και των από κάτω. Ας ελπίσουμε ότι το πάθημα έχει γίνει μάθημα. Αγιο είχαμε.
Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος είναι διδάκτωρ Βαλκανικών Σπουδών, εκδότης και δημοσιογράφος