Το «εγώ» και το αλκοόλ
Παλιότερα έπινα ένα, δύο, μέχρι και τρία ποτά – τώρα, όχι πια, με ένα μόνο και γίνομαι κουρούμπελο. Πάντως, τότε, όλα τα προηγούμενα χρόνια που άντεχα κάπως στο αλκοόλ, οδηγούσα επιστρέφοντας (παράνομα, βεβαίως) δέκα φορές πιο προσεκτικά απ’ όσο όταν ήμουν νηφάλιος: χαμηλή ταχύτητα, απόλυτος σεβασμός στον ΚΟΚ, αμυντική συμπεριφορά, προσοχή στα πάντα. Και έφτανα σπίτι μια χαρά, σώος, χωρίς να προκαλέσω ποτέ τίποτε – ευτυχώς είχα την τύχη να μη με πιάσει ποτέ η Τροχαία, γιατί, άσχετα με το πόσο καλά οδηγούσα, θα μου την έριχνε στ’ αφτιά αν μου έκανε αλκοτέστ, και θα είχε δίκιο. Αυτή είναι η αλήθεια και αγαθόν το εξομολογείσθαι.
Ετσι, συνειδητοποίησα σιγά-σιγά πως τις περισσότερες φορές στην πρόκληση δυστυχημάτων δεν φταίει το ποτό καθεαυτό. Διότι το ότι έχεις κάπως ζαλιστεί ή ελαφρώς μεθύσει, αλλά και το ότι έχεις πλήρη συνείδηση του γεγονότος, συναίσθηση του εαυτού σου και της ευθύνης που κουβαλάς, τότε πιάνεις το τιμόνι με άκρα προσοχή. Και οδηγείς ως κότα, αργά, ήρεμα, να φτάσεις στον προορισμό σου χωρίς να προκαλέσεις δυστύχημα. Και βέβαια, και επιπλέον, χωρίς να προκαλέσεις το παραμικρό μελέ. Διότι αν προκληθεί το ελάχιστο, έστω, καταφθάσει η Τροχαία και φυσήξεις στο χωνί, τότε είσαι δικαίως για την μπουζού, ή για βαρύ πρόστιμο – διότι άντε τώρα εσύ να πείσεις τον οποιονδήποτε, πως όταν πίνεις λίγο, οδηγείς προσεκτικότερα. Είναι άτοπο.
Αντίθετα, συνειδητοποίησα, μέσα στα χρόνια, πως πολύ δυσκολότερα και πιο αδέξια οδηγώ όταν είμαι άυπνος. Οταν δεν έχω κοιμηθεί επαρκώς, αισθάνομαι πως χάνω κάπως τις διαστάσεις και αποστάσεις των χώρων και των αντικειμένων, πέφτουν τα ρεφλέξ αντίδρασης, τα αντανακλαστικά, και ενδέχεται να κάνω τη στραβοτιμονιά. Το παράδοξο είναι πως αν μου γίνει τότε αλκοτέστ, θα με βρούνε πεντακάθαρο και δεν θα τιμωρηθώ ως άγρυπνος, διότι η αϋπνία δεν τιμωρείται από τον ΚΟΚ, δεν ανιχνεύεται, και τη γλιτώνεις. Εκτός αν κάνεις καμιά μετωπική, κουτουλήσεις σε βράχο ή σε δέντρο, όπως, κατά καιρούς συμβαίνει με ορισμένους φορτηγατζήδες που έχουν να κοιμηθούν δυο μέρες, ή ακόμα και σε νηφάλιους ιδιώτες που δεν τους πιάνει ο ύπνος ούτε με τρία υπνοστεντόν.
Δεν θέλω, βέβαια, να πω με αυτά πως το αλκοόλ κάνει καλό στην οδήγηση, κάθε άλλο, απλώς επισημαίνω το παράδοξο του πράγματος, αν και βέβαια ο νόμος δεν καταλαβαίνει (και ορθώς) από αποχρώσεις – αλλά να προσθέσω και το εξής: ότι έχω και γνωστούς που δεν πίνουν σταγόνα, είναι ντεκαφεϊνέ, είναι αλκαλικοί (κι όχι αλκοολικοί), πίνουν μόνο νεράκι «Θεώνη» απ’ το μπουκαλάκι και ωστόσο οδηγούν σαν τρελοί, σαν κυνηγημένοι, ορμονικά κι επιθετικά, κάτι που μάλλον οφείλεται σε επιπολαιότητα, άγνοια κινδύνου, αλλά, πιθανώς, και σε κάποιο υπερδιογκωμένο «εγώ» που ψάχνει δικαίωση με την επίδειξη στους δρόμους. Εξάλλου βλέπεις ένα σωρό νέους, ή άσχετους, ακόμα και πουροτινέιτζερς να οδηγούνε ως αλλόφρονες, όχι τη νύχτα, αλλά το πρωί, ή το μεσημέρι χωρίς να είναι καθόλου μεθυσμένοι, χωρίς να έχουν πιει ούτε καν μια σταγόνα λεμοντσέλο. Αλλά είναι ελαυνόμενοι από το θριαμβικό, επιθετικό «εγώ» τους, από τη μανία κάποιας αφηρημένης διάκρισης, ή ξεπεράσματος δαιμόνων. Παράφρονες, αυτοκτονικοί και δολοφονικοί, χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος. Αλλά υπάρχει, μεγάλε: Το αλαλιασμένο «εγώ» εν εξάρσει.
Συχνότερα, δε, πλέον, και ίσως περισσότερο από το αλκοόλ να φταίει κι αυτή η μανία με τα κινητά – σκέψου, δε, να είσαι άυπνος, να έχεις πιει πέντε βότκες, να έχεις και τρελαμένο «εγώ» και να θες να απαντήσεις και στο κινητό εν κινήσει, οδηγώντας. Τότε αλί σε εκείνον που έρχεται από απέναντι ανύποπτος και το ζώδιό του είναι δυσμενές – πάντως, παρ’ όλα αυτά, πιστεύω, πως σε κάθε περίπτωση και συνθήκη, παίζει πρωτεύοντα ρόλο το αίσθημα ευθύνης. Η συγκρότηση του οδηγού, ο χαρακτήρας του. Και σίγουρα πρέπει να κυνηγιέται αυστηρά το αλκοόλ απ’ την Τροχαία, και μπορεί να κυνηγηθεί γιατί είναι μετρήσιμο. Αλλά όλα τα άλλα; Με τι μηχάνημα θα τα ελέγξεις; Διότι ακόμα και το πιοτό, το ελέγχει σε μεγάλο βαθμό ο χαρακτήρας, είτε πριν, είτε μετά – αλλά και χωρίς αλκοόλ, αν ο άνθρωπος είναι ανεξέλεγκτος και το «εγώ» είναι ίσο με τον Καναδά, και μιλάει η απειρία, η μη-αίσθηση ευθύνης και ορίων και η όποια αποχαλινωμένη τρέλα του καθενός, τότε ας περιμένουμε αναπόφευκτα το δολοφονικό τροχαίο, από έναν υποτίθεται «νηφάλιο».
Αρα, τι πρέπει να γίνει; Δεν ξέρω. Στον δρόμο της Χαλκιδικής απ’ τη στιγμή που μπήκε το ισχυρό διαχωριστικό, τα τροχαία μειώθηκαν πάνω από 90%. Επομένως θέλουμε ντάντεμα, μονόδρομους παντού; Καναλιζάρισμα προς μια κατεύθυνση και με το ζόρι; Σαν τα μωρά; Ναι. Διαχωριστικά παντού – όσο γίνεται. Αψογοι δρόμοι. (Πού τους είδες;) Και αυστηρή, προληπτική Τροχαία παντού, όχι μόνο τιμωρητική. Μέχρι να αρχίσει η πολιτεία να διδάσκει στα παιδιά οδηγική συμπεριφορά και ΚΟΚ από πέντε χρόνων. Επίμονα και διαρκώς. Ως την ενηλικίωση. Και άμα ο πολίτης συγκροτηθεί σε επαρκή βαθμό, τότε ακόμα και να πιει δυο ποτηράκια, θα μπορεί να τα ελέγχει. (Λέμε, τώρα – αν και υπάρχουν κι εκείνοι που, πάντα, μετά το πρώτο, εξαγριώνονται.)