Νταηλίκια
Κι αν ο Τραμπ έχει δίκιο; Κι αν δηλαδή ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος επίλυσης των προβλημάτων και των διαφορών δεν είναι η επιχειρηματολογία, η διαπραγμάτευση και η τήρηση των κανόνων, αλλά ο τσαμπουκάς, οι απειλές και οι εκβιασμοί; Ετσι δεν έκλεισαν άρον – άρον οι δικαστές όλες τις υποθέσεις που αφορούσαν τον αμερικανό πρόεδρο; Ετσι δεν σύρθηκαν οι ηγέτες πολλών ευρωπαϊκών χωρών να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες; Ετσι δεν αναγκάστηκε η Κολομβία να δεχθεί πίσω τους αλυσοδεμένους μετανάστες;
Εξήντα ένα χρόνια μετά την πρεμιέρα της μαύρης κωμωδίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ με τίτλο «Dr. Strangelove» (SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα), το ερώτημα που τίθεται δεν είναι βέβαια αν ο Τραμπ θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για να αναγκάσει τη Ρωσία ή την Κίνα να σεβαστούν την Αμερική, αλλά αν πιστεύει ότι η στρεϊντζλαβική προσέγγιση που τον βοήθησε να φτάσει μέχρι εδώ θα συνεχίσει να του είναι χρήσιμη και στη συνέχεια. Ως τώρα, γράφει ο Εντουαρντ Λιους στους Financial Times, έκανε ό,τι υποτίθεται πως δεν πρέπει να κάνει ένας λογικός άνθρωπος: απείλησε τους πιστωτές του όταν χρεοκόπησε, χαρακτήρισε losers τους αμερικανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υποστήριξε τους ακροδεξιούς που ήθελαν να καταλύσουν τη δημοκρατία εισβάλλοντας στο Καπιτώλιο. Του βγήκαν όλα. Θα συνεχίσει λοιπόν να πουλάει τρέλα;
O τραμπικός αυταρχισμός βρίσκει ήδη μιμητές και εκτός Αμερικής. Οι συνοδοιπόροι του παίρνουν θάρρος, οι φιλελεύθεροι αρχίζουν να αναρωτιούνται μήπως η πολλή δημοκρατία τελικά βλάπτει, ενώ ακόμη και οι νέοι άνθρωποι φαίνεται να γουστάρουν σκληράδα: έρευνα για τη Γενιά Ζ (άνθρωποι ηλικίας 13-27 ετών) που θα παρουσιαστεί αύριο στη Βρετανία δείχνει ότι το 52% πιστεύει πως η χώρα θα ήταν καλύτερη αν την κυβερνούσε ένας αυταρχικός ηγέτης που δεν θα χρειαζόταν να λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο ή να κάνει εκλογές, το 33% λέει ότι θα ήταν καλύτερα να κυβερνούσε ο στρατός και το 47% θεωρεί ότι ο τρόπος που είναι οργανωμένη η κοινωνία πρέπει να αλλάξει ριζικά με επανάσταση.
Οι Αγγλοι, βέβαια, μπορεί να αποτελούν εξαίρεση. Η νωθρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η Ευρώπη τις απειλές του Τραμπ κατά της Δανίας μπορεί να εντάσσεται σε μια στρατηγική της Κοπεγχάγης να αποφύγει τη σύγκρουση. Τα νταηλίκια του αμερικανού προέδρου μπορεί να στρέψουν τον κόσμο εναντίον του. Η δημοκρατία μπορεί να πάρει την εκδίκησή της. Αλλά ποιος θα ηγηθεί αυτής της εκστρατείας;
Η πιο αισιόδοξη απάντηση έρχεται από εκεί που δεν το περιμέναμε: τους δρόμους του Βελιγραδίου. O σέρβος πρωθυπουργός Μίλος Βούτσεβιτς, που τόσον καιρό απέδιδε σε ξένες δυνάμεις τις διαδηλώσεις των φοιτητών για το περυσινό θανατηφόρο δυστύχημα στο Νόβι Σαντ και κατηγορούσε την αντιπολίτευση ότι προσπαθεί να αποκομίσει πολιτικά κέρδη, αναγκάστηκε χθες να παραιτηθεί. Δεν θέλουν σκληράδα τα Σερβάκια, την έχουν ζήσει στο πετσί τους. Θέλουν κράτος δικαίου.