Ο Μητσοτάκης έχει άδικο
Εχει άδικο ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν, στη συνέντευξή του στον Αντώνη Σρόιτερ, δηλώνει ότι πιστεύει πως οι μεγάλες συγκεντρώσεις για τα Τέμπη ήταν προϊόν αυθορμησίας, ότι απλώς τα κόμματα ακολούθησαν τους διαδηλωτές, προσπαθώντας κατόπιν να δώσουν το νόημα. Και κάνει λάθος επειδή το νόημα είναι ακριβώς αυτές οι συγκεντρώσεις, λίγες εβδομάδες πριν από τη δεύτερη επέτειο του δυστυχήματος (και όχι ατυχήματος, όπως το λέει ο Πρωθυπουργός) – μια διαμαρτυρία που θα συνεχιστεί και, αν γίνει δυνατό, θα κλιμακωθεί, με τα παγιωμένα πλέον συνθήματα: «έγκλημα» και «συγκάλυψη».
Τον περίμενα πιο μαχητικό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Προτίμησε να χαμηλώσει τους τόνους, να δείξει ότι συμμερίζεται το κλίμα συγκίνησης, πίκρας και (για την ώρα βουβής) οργής (ο Νίκος Ανδρουλάκης μιλάει για θυμό), λέγοντας μάλιστα ότι στις συγκεντρώσεις βρέθηκαν και δικοί του ψηφοφόροι. Είναι η ιδανική στάση για να τους χάσει τους ψηφοφόρους αυτούς – όπως είχε χάσει ο Γιώργος Παπανδρέου τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ που δεν μπορούσαν να κατανοήσουν ότι αν δεν υπέγραφε η ελληνική κυβέρνηση μνημόνια θα είχαμε γίνει Βενεζουέλα. Και θα τους χάσει επειδή η εξέλιξη της υπόθεσης των Τεμπών έχει γίνει μια σπείρα που απειλεί να καταπιεί όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και ό,τι αυτή επικαλείται: τους νόμους, την αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης, τη διάκριση των εξουσιών και τη λειτουργία των θεσμών.
Επειδή, καταρχήν, οι κατηγορίες για έγκλημα και για συγκάλυψη οδηγούν στον ίδιο τον Μητσοτάκη και την κυβέρνησή του. Η αυτονόητη παρατήρηση του Πρωθυπουργού, ότι «τον τελικό λόγο τον έχει ο εφέτης ανακριτής» υπάρχει κίνδυνος να είναι ανεπαρκής πολύ πριν από το τέλος της ακροαματικής διαδικασίας, ιδίως αν το αποτέλεσμα δεν οδηγήσει σε ποινικές ευθύνες κυβερνητικών στελεχών, δηλαδή πάλι στην κυβέρνησή του. Είναι τόσο ρευστό το πλαίσιο κι η κοινή γνώμη είναι τόσο επιρρεπής στις πληροφορίες αλλά και στις «πληροφορίες», σε εικασίες, φήμες ή εσκεμμένα ψέματα, ώστε υπάρχει κίνδυνος να αναζητείται δικαιοσύνη εκτός του δικαστηρίου, από δυνάμεις που επενδύουν στον ποινικό λαϊκισμό. Κάποιες από τις δυνάμεις αυτές, είχαν επίσης «αυθορμήτως» διαδηλώσει την εποχή της καραντίνας για τον Covid εναντίον της Χρυσής Αυγής τη μέρα που ανακοινώθηκε η απόφαση του δικαστηρίου. Η απόφαση του δικαστηρίου, τότε, συνέπεσε με τη γνώμη των διαδηλωτών. Η δίκη των Τεμπών, όμως, δεν θα μοιάζει σε τίποτα με τη δίκη της Χρυσής Αυγής.
Επειδή η δίκη των Τεμπών θα γίνεται συνεχώς και αδιαλείπτως εκτός του δικαστηρίου. Ηδη η κοινή γνώμη έχει σχετικοποιήσει την ατομική ευθύνη των εμπλεκομένων που δεν έκαναν τη δουλειά τους, ενώ όσοι μιλούν για «έγκλημα» και «συγκάλυψη» κάνουν ότι δεν βλέπουν τη διαχρονική ευθύνη του δημόσιου τομέα, όπου ακριβώς αποθεώνεται η αποφυγή ανάληψης της ευθύνης, ατομικής και συλλογικής: στο Δημόσιο, οι εργαζόμενοι έχουν μόνο δικαιώματα – κι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, νιώθουν θλίψη και οργή.
Κάπως έτσι, όλοι εργάζονται για την επιστροφή των δυνάμεων «της προόδου» στη διακυβέρνηση. Δεν θέλω να υπενθυμίσω πόσο ωραία περάσαμε μαζί τους την τελευταία φορά που βρέθηκαν στα πράγματα.
***
Ελεγα και στην αρχή αυτού του κειμένου ότι όπως οι συγκεντρώσεις δεν ήταν αυθόρμητες, ομοίως υπάρχει στόχος και αφού λάμψει η αλήθεια. Και ο στόχος είναι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Και ό,τι εκπροσωπεί στην ελληνική κοινωνία: την ανταγωνιστικότητα και τις μεταρρυθμίσεις, την ανάγκη ανασυγκρότησης ενός σύγχρονου, ευρωπαϊκού, δυτικού κράτους. Αυτό που το 2019 λέγαμε κανονικότητα.
Μπλα-μπλα-μπλα πατριωτισμός
Δεν αμφέβαλλε κανείς ότι ο Δημήτρης Νατσιός της Νίκης θα οχυρωνόταν πίσω από τη γραμμή Τραμπ ούτε ότι θα επικαλούνταν την εύκολη επίκληση «πατριωτικών» κλισέ αυτοπαρουσιαζόμενος σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση. Αυτό που προσωπικά με εξέπληξε, όμως, είναι ο ρηχός πατριωτισμός, η αφέλεια, που τον οδηγεί να κάνει παροιμιώδεις γκάφες δημοσίως.
Σε ερώτηση εάν το κόμμα του έχει καταδικάσει ποτέ ως άδικη και παράνομη την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Νατσιός απάντησε: «Δεν είναι θέση δική μας να καταδικάζουμε. Υπάρχει και άλλη ανάγνωση στη Ρωσία από το 2014. Οι περιοχές στις οποίες εισέβαλε η Ρωσία, είναι ρωσόφωνες, υφίστανται τα πάνδεινα από ναζιστικές ουκρανικές ομάδες».
Η απάντηση αυτή έχει δυο προβλήματα. Η υιοθέτηση της θέσης ότι οι στρατιωτικές ομάδες της Ουκρανίας που μάχονται είναι ναζί, θέση που την είχε διατυπώσει επίσης το ΚΚΕ και πολλοί συριζαίοι. Η θέση αυτή κάνει τα στραβά μάτια για τη διάλυση ελληνικών πόλεων και κοινοτήτων στην Ουκρανία, στη Μαριούπολη και όχι μόνο. Η αποδοχή, επίσης, της γλώσσας ως τεκμηρίου εθνικής ταυτότητας είναι το καλύτερο επιχείρημα της αναθεωρητικής Τουρκίας για να αμφισβητήσει την ελληνικότητα της Θράκης – ή για να βαθύνει η ιδέα της κατοχής της Βόρειας Κύπρου. Ασχετος – και γι’ αυτό επικίνδυνος.