Ευρώπη εναντίον Αμερικής;
Να ανακτήσουν την πρωτοβουλία, να δώσουν εικόνα ενότητας, να συζητήσουν τον ρόλο τους στο μέλλον της Ουκρανίας, να βρουν τι μπορούν να βάλουν πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων που ξεκινούν ερήμην τους οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ και η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν ώστε να διεκδικήσουν μια θέση σε αυτό: ήταν ο δεδηλωμένος στόχος της έκτακτης «συνάντησης εργασίας» που είχαν χθες στο Παρίσι, με πρωτοβουλία του Εμανουέλ Μακρόν, (κάποιοι) ευρωπαίοι ηγέτες. Επετεύχθη; Εγινε απλά μια αρχή, η συνάντηση είχε άλλωστε προπαρασκευαστικό χαρακτήρα, θα ακολουθήσουν κι άλλες, τόνισε το Παρίσι σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την (κεκαλυμμένη ή ανοιχτή) ενόχληση όσων δεν είχαν προσκληθεί. Δύο πράγματα πάντως μπορεί να κρατήσει κανείς από τις δηλώσεις που έκαναν οι συμμετέχοντες αποχωρώντας, έπειτα από σχεδόν τέσσερις ώρες συνομιλιών. Το ένα είναι θετικό, η δήλωση του Ολαφ Σολτς, και όχι μόνο, πως όλες οι αμυντικές δαπάνες που ξεπερνούν το 2% του ΑΕΠ πρέπει να εξαιρούνται από τον υπολογισμό του δημόσιου ελλείμματος. Το άλλο είναι λιγότερο ευοίωνο, γιατί κατέστη σαφές πως υπάρχουν διαφωνίες όσον αφορά την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας μεταπολεμικής δύναμης για τη διατήρηση της ειρήνης.
Η συνάντηση οργανώθηκε βιαστικά μέσα στο Σαββατοκύριακο, στη διάρκεια της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια και ο γάλλος πρόεδρος προσκάλεσε σε αυτή τους ομολόγους του από τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Ισπανία, την Ολλανδία και τη Δανία, καθώς και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την πρόεδρο της Κομισιόν και τον γ.γ. του ΝΑΤΟ. Προτού ξεκινήσει, το Ελιζέ ανακοίνωσε πως ο Μακρόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ. Λίγο αφότου τελείωσε, δημοσιοποιήθηκε μία συνέντευξη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο γερμανικό δίκτυο ARD στην οποία ο ουκρανός πρόεδρος εκφράζει τη λύπη του που οι ΗΠΑ επιθυμούν να «ευχαριστήσουν τον Πούτιν» και χαρακτηρίζει «αδύναμη» την ευρωπαϊκή αμυντική ικανότητα». Στο ενδιάμεσο, ο καγκελάριος Σολτς (που αποχώρησε νωρίτερα από τη σύνοδο, επισήμως λόγω ανειλημμένης υποχρέωσης στο Βερολίνο) διαμήνυσε στην Ουκρανία πως «μπορεί να μας έχει εμπιστοσύνη», ο πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ αναγνώρισε πως οι σχέσεις της Ευρώπης με τις ΗΠΑ εισήλθαν, υπό τον Τραμπ, «σε ένα νέο στάδιο» και ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ διαβεβαίωσε πως αυτό που διακυβεύεται δεν είναι απλώς το μέλλον της Ουκρανίας, αλλά η ύπαρξη όλης της Ευρώπης.
Ολοι οι συμμετέχοντες φάνηκε να συμφωνούν πως καμία ειρήνη δεν πρέπει να επιβληθεί στην Ουκρανία· πως όλα τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες πάνω από το 2% του ΑΕΠ – βοήθησε προφανώς και η πρόσφατη εισήγηση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν περί εξαίρεσής τους από τον υπολογισμό του δημόσιου ελλείμματος, θέση που υποστηρίζουν από καιρό η Ελλάδα και άλλες χώρες με υψηλές αμυντικές δαπάνες· και πως οποιεσδήποτε εγγυήσεις ασφαλείας προσφερθούν στην Ουκρανία πρέπει να έχουν αμερικανική στήριξη. Ομως το ζήτημα της μεταπολεμικής αποστολής ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία διχάζει τους Ευρωπαίους, με τη Βρετανία και τη Γαλλία να δηλώνουν πρόθυμες να συμμετάσχουν, την Πολωνία να ξεκαθαρίζει πως θα προσφέρει μόνο επιμελητειακή υποστήριξη, και την Ισπανία, όπως και τη Γερμανία, να απορρίπτουν τη συζήτηση ως «πρόωρη» – ο γερμανός καγκελάριος δεν έκρυψε μάλιστα χθες αποχωρώντας από τη σύνοδο την ενόχλησή του με την ερώτηση του δημοσιογράφου κρίνοντας το θέμα «εξαιρετικά ανάρμοστο». «Μιλάμε πίσω από την πλάτη της Ουκρανίας, στη βάση μιας συμφωνίας που δεν υπάρχει», είπε, προσθέτοντας ότι «δεν είναι ακόμη καιρός για ειρήνη», αλλά ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να βρίσκεται «εν μέσω ενός βάναυσου πολέμου».