Ροξάνα Μινζάτου: Χρειαζόμαστε ταλαντούχους για να είμαστε ανταγωνιστικοί

Για να είναι ανταγωνιστική η ΕΕ χρειάζεται εκπαιδευμένους και ταλαντούχους ανθρώπους δηλώνει η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν, αρμόδια για την Απασχόληση, Ροξάνα Μινζάτου στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ανταποκριτών ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες με αφορμή την παρουσίαση της πρότασης «Ενωση Δεξιοτήτων».

«Θα προσπαθήσω να αλλάξω τη νοοτροπία για το τι πρέπει να κάνουμε όσον αφορά τις δεξιότητες. Χρειαζόμαστε ειδικευμένους, εκπαιδευμένους, ταλαντούχους ανθρώπους για να είμαστε ανταγωνιστικοί» λέει η ρουμάνα επίτροπος. Η Κομισιόν έχει εντοπίσει τρία κενά που επιδιώκει να αντιμετωπίσει, καθώς οι στατιστικές δείχνουν σημαντική υστέρηση των Ευρωπαίων ακόμη και σε βασικές γνώσεις, στα μαθηματικά, στον αλφαβητισμό, στην ψηφιακή εκπαίδευση, στην εκπαίδευση των ενηλίκων τα τελευταία 10-15 χρόνια. «Συνδέονται με την πανδημία, αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας» επεξηγεί η Μινζάτου.

Ποια είναι τα κενά που επιδιώκει να καλύψει η αρμόδια επίτροπος;

«Πρώτον, δεν βρίσκουμε την ποιότητα και την ποσότητα ειδικευμένων ταλέντων που χρειαζόμαστε. Δεύτερον, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προσαρμόζονται με χαμηλότερο ρυθμό από ό,τι ο ρυθμός με τον οποίο μετασχηματίζεται η οικονομία και το χάσμα στην ταχύτητα αυξάνεται. Το τρίτο κενό αφορά το κατακερματισμένο σύστημα διακυβέρνησης των δεξιοτήτων» τονίζει. «Η ΕΕ επενδύει σε δεξιότητες και εκπαίδευση στο πλαίσιο όλων των προγραμμάτων χρηματοδότησης του υφιστάμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (RRF, Συνοχή κ.λπ.) γύρω στα 150 δισ. ευρώ, αλλά υπάρχει μεγάλος κατακερματισμός. Πρέπει να σκεφθούμε πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα με καλύτερο τρόπο». Οπερ και η «Ενωση Δεξιοτήτων» περιλαμβάνει τέσσερις πυλώνες λύσεων με συγκεκριμένους στόχους. Μέχρι το 2030 όσοι έχουν χαμηλές επιδόσεις στον γραμματισμό, τα μαθηματικά, τις επιστήμες και ψηφιακές δεξιότητες να μειωθούν από 30% στο 15%, ενώ το μερίδιο αυτών που έχουν κορυφαίες επιδόσεις να είναι τουλάχιστον 15%.

Επιπλέον, τουλάχιστον το 45% των αποφοίτων της ΕΕ να είναι από τομείς VET (Επαγγελματική εκπαίδευση και Κατάρτιση) και STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) και ένας τους τέσσερις εξ αυτών να είναι γυναίκα. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ο στόχος είναι 32% απόφοιτοι σε τομείς STEM και 2 στους 5 εξ αυτών να είναι γυναίκες. «Θέλω να προσελκύσω ένα εκατομμύριο κορίτσια στην εκπαίδευση STEM έως το 2030» δηλώνει η επίτροπος.

Οι τέσσερις πυλώνες λύσεων

Ο πρώτος πυλώνας αφορά τη δημιουργία καλύτερων δεξιοτήτων. «Θα στηρίξουμε με συγκεκριμένο πρόγραμμα τα σχολεία, όπου υπάρχει συστημικό πρόβλημα υπο-επίδοσης, με πιλοτική εφαρμογή του σχεδίου υποστήριξης βασικών δεξιοτήτων φέτος και στη συνέχεια θα την αναπτύξουμε σε κλίμακα» επεξηγεί η Μινζάτου.

Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την κατάρτιση των εργαζομένων. «Πρόκειται για την αναβάθμιση δεξιοτήτων και επανεκπαίδευση, επειδή οι βιομηχανίες μετασχηματίζονται. Θα ξεκινήσουμε σε πιλοτικό στάδιο την “εγγύηση δεξιοτήτων”, ένα σύνολο μέτρων για την υποστήριξη εταιρειών που προσλαμβάνουν ή εκπαιδεύουν άτομα που έχουν απολυθεί από τις ίδιες ή και από άλλες εταιρείες για μερικούς μήνες» επεξηγεί η αρμόδια επίτροπος.

Με προϋπολογισμό 10 εκατ. ευρώ στο πιλοτικό στάδιο, η Μινζάτου εκτιμά ότι θα αναπτυχθεί σε κλίμακα στο επόμενο ΠΔΠ. «Θα δούμε όλο και περισσότερες βιομηχανίες να μετασχηματίζονται. Σκεφτείτε την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης. Πρέπει να υποστηρίξουμε τους εργαζόμενους στην εκπαίδευση, την τεχνική κατάρτιση και να ενισχύσουμε το σύστημα με πιο χρήσιμους μηχανισμούς».

Ο τρίτος πυλώνας σχετίζεται με την κινητικότητα εργαζομένων εντός της ΕΕ μέσω της πρωτοβουλίας «φορητότητα δεξιοτήτων» με νομική πρόταση που θα υποβάλει η Κομισιόν το 2026. «Πρόκειται για την αναγνώριση όχι μόνο των προσόντων αλλά και των δεξιοτήτων, ώστε να υπάρχει αυτόματη αναγνώριση χωρίς εμπόδια στις χώρες της ΕΕ» επεξηγεί η Μινζάτου.

Ο τέταρτος πυλώνας αφορά την προσέλκυση ταλέντων από χώρες εκτός ΕΕ. «Ενώ θέλουμε να φέρουμε περισσότερες γυναίκες και νέους στο εργατικό δυναμικό, υπάρχουν δημογραφικά στοιχεία που δείχνουν ότι δεν αρκεί. Τα μέτρα της πρωτοβουλίας «Επιλέξτε την Ευρώπη» αφορούν την προσέλκυση ταλαντούχων εργαζομένων, επαγγελματιών, ερευνητών από χώρες εκτός ΕΕ με υποτροφίες στο πλαίσιο των πιλοτικών δράσεων Marie Skłodowska-Curie με προϋπολογισμό 22,5 εκατ. ευρώ». Επιπλέον, μόλις εγκριθεί από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η Επιτροπή θα δημιουργήσει τη «Δεξαμενή Ταλέντων της ΕΕ» για προσλήψεις από χώρες εκτός ΕΕ σε όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων, ειδικά σε επαγγέλματα που αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις, ενώ εντός του έτους θα παρουσιαστεί η στρατηγική θεωρήσεων για την περαιτέρω υποστήριξη της άφιξης κορυφαίων φοιτητών, εκπαιδευμένων εργαζομένων και ερευνητών. Οπως ανέφερε μόνο στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης η Ευρώπη αντιμετωπίζει έλλειψη 1,2 εκατ. ατόμων μέχρι το 2030. «Αν προσθέσετε όλες τις ελλείψεις, συνειδητοποιείτε ότι χρειάζεστε εξωτερικούς πόρους» δήλωσε.

Σύστημα «ισχυρής διακυβέρνησης»

Ανάμεσα στους στόχους της εκτελεστικής αντιπροέδρου της Κομισιόν περιλαμβάνεται επίσης ένα συνεκτικό σύστημα «ισχυρής διακυβέρνησης». Κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή θα παίξει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Πληροφοριών για τις Δεξιότητες για τη συλλογή δεδομένων και την πρόβλεψη, καθώς και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου για Δεξιότητες, το οποίο θα συνδέει τον επιχειρηματικό τομέα, τους εκπαιδευτικούς παρόχους, τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες, που μαζί θα εξετάζουν τα ελλείμματα στις δεξιότητες, ώστε να εντοπίσουν τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης τους και να καταθέσουν σχετικές προτάσεις. «Είναι καινοτόμο γιατί συγκεντρώνουμε τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα στο σχεδιασμό των μελλοντικών βημάτων για την υλοποίηση της “Ενωσης Δεξιοτήτων”» επισημαίνει η Μινζάτου. Επίσης, «θα εισαγάγουμε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου σύσταση σε επίπεδο ΕΕ για τις δεξιότητες και την εκπαίδευση».

«Χρειάζονται

περισσότεροι δάσκαλοι»

Πέρα από το σχέδιο δράσης για τις βασικές δεξιότητες και το STEM, που παρουσιάστηκαν χθες η Μινζάτου προγραμματίζει να παρουσιάσει τα μέτρα για την επαγγελματική και εκπαιδευτική κατάρτιση εντός του έτους, ενώ το επόμενο έτος θα παρουσιαστεί εκτός από την πρωτοβουλία για την φορητότητα των δεξιοτήτων και η «ατζέντα των δασκάλων και των εκπαιδευτών». «Θέλουμε να απευθυνθούμε στους καθηγητές, να δούμε τι ελλείψεις υπάρχουν, πώς θα υποστηρίξουμε τις σταδιοδρομίες τους, να γίνουν πιο ελκυστικές. Ολα τα θέματα για τα οποία μιλάω συνδέονται με την κατάσταση των εκπαιδευτικών» τόνισε, επισημαίνοντας ειδικότερα σε σχέση με την ψηφιακή τεχνολογία ότι «χρειάζονται περισσότεροι δάσκαλοι, καλύτερα καταρτισμένοι, με καλύτερα κίνητρα». Ανάμεσα στις προτεραιότητές της είναι επίσης η ιδέα της Ευρωπαϊκής Πανεπιστημιακής Συμμαχίας. «Υπάρχει ήδη εδώ και πέντε χρόνια, αλλά θέλω να την ενισχύσω. Είναι ο πρόδρομος αυτού που ελπίζουμε να ονομάσουμε Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια. Θα θέλαμε το ευρωπαϊκό πτυχίο να οριστικοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Εχω προτείνει επίσης πτυχίο VET αναγνωρισμένο σε επίπεδο ΕΕ».