'Roma’nın sonu’ değişti: Ne veba ne buzullar, çöküşü İslam’ın yükselişi başlatmış

Araştırmacılar, Doğu Roma İmparatorluğu’nun 1500 yıl önce çökmesine yol açan beklenmedik bir olayı ortaya çıkardı.

Yaygın teoriye göre; "Doğu Roma İmparatorluğu "Geç Antik Küçük Buzul Çağı" ve "Jüstinyen Vebası" etkeni yüzünden zayıflamış, bunun sonucunda 7. yüzyılın ilk yarısında Persler ve Araplara karşı fazla bir mücadele veremedi."

Ancak Oxford Üniversitesi'nden Lev Cosijns ve Varşova Üniversitesi'nden Haggai Olshanetsky'nin yürüttüğü araştırma, bu varsayımların "özünde yanlış" olduğu sonucuna vardı.

Klio dergisinde yayımlanan yeni çalışmaya göre,

1. Araştırmada, " Arkeolojik araştırma verileri, yerleşim düzenleri, gemi enkazı analizleri, Akdeniz'deki çanak çömlek dağılımı ve diğer materyaller de dahil olmak üzere çok sayıda kanıt" bulunduğu ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun 6. yüzyılda gerilemediğini gösterdiği belirtiliyor.

Perslerle savaş Roma’yı zayıflattı

Bu hatalar, Roma’nın ticaret yollarını kaybetmesine ve ekonomik çöküşüne yol açtı. Zayıflayan Roma İmparatorluğu, İslam’ın hızla yükselmesine karşı koyamadı ve bölgedeki hâkimiyetini kaybetti.

Ticaret yollarının kaybı ekonomiyi bitirdi

Araştırmacılar, Roma ve Persler arasında M.Ö. 54’ten M.S. 628 yılına kadar süren savaşların, hayati ticaret yollarının kontrolünü ele geçirmek için yapıldığını belirtti. Ticaretin durması, halkın yaşamını zorlaştırdı ve birçok insan farklı bölgelere göç etmek zorunda kaldı. Özellikle Konstantinopolis (İstanbul) bu göç dalgasının en önemli merkezlerinden biri oldu.

Batık gemiler ışık tuttu

Marsilya, Napoli, Kartaca, İskenderiye gibi bölgelerdeki batıklardan alınan bilgiler, Roma İmparatorluğu’nun çöküş sürecine ışık tuttu.

Araştırma, ticaret gemilerinin sayısının 7. yüzyılın ikinci yarısında dramatik şekilde azaldığını ortaya koydu. Bu azalma, özellikle Doğu Roma İmparatorluğu’nun ticaret yollarını kaybettiği döneme denk geliyor. Harvard Üniversitesi ve Oxford Roma Ekonomisi Projesi (OXREP) veritabanlarından alınan bilgiler, gemi kazalarının yoğunluğunun ekonomik hareketlilikle doğru orantılı olduğunu gösterdi.

Ticarette canlanma gözlemlendi ama yetmedi

Araştırmacılar, M.S. 6. yüzyılın sonlarında Roma İmparatorluğu’nda hala ekonomik canlılık olduğunu tespit etti. İsrail’in güneyinde, Nessana şehrindeki kazılarda 16.000’den fazla Roma dönemine ait seramik parçası bulundu.

1. Bununla birlikte, Perslerle yapılan savaşlar sırasında ticaret yollarının kesilmesi, bu canlılığın sürdürülebilir olmasını engelledi. Aynı dönemde gemi sayılarının hızla azalması, Roma’nın ticaret kapasitesinin büyük darbe aldığını kanıtladı.

Heraclius’un zaferi çöküşü durduramadı

Roma İmparatoru Heraclius, Perslere karşı önemli bir zafer kazandı ve ordusunu Pers topraklarının derinliklerine kadar götürdü. Bunun sonucunda Doğu Roma İmparatorluğu, 7. yüzyılda İslam ordularına karşı direnemedi ve gücünü büyük ölçüde kaybetti.

İklim değişikliği ve veba teorileri

Araştırmacılar, Roma İmparatorluğu’nun çöküşünde daha önce öne sürülen 543 yılında yaşanan veba salgını ve 6. yüzyıldaki mini buzul çağı teorilerine de değindi.

Araştırmayı yürüten Lev Cosijns ve Haggai Olshanetsky, iklim değişikliği ve salgın gibi faktörlerin tarihsel olaylarda sürekli birincil neden olarak görülmesini eleştirdi.

1. Araştırma, imparatorluğun zirvede olduğu dönemde dahi ticaretin önemini ve stratejik hataların uzun vadede nasıl büyük yıkımlara yol açabileceğini gözler önüne serdi.

Tarihi aydınlatacak keşif: Roma imparatorluğu döneminde tanrı olarak kabul ediliyormuş

Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi padişahları

Ne olduğu 56 yıl sonra anlaşıldı: Yıllarca bilmeden üzerinde oturup çay içtiler! Biz kıymetini bilememişiz

Tarih sahnesinde bir dev: Osmanlı İmparatorluğu

Gümüşhane'de büyük keşif: Anadolu'da ilk kez ortaya çıktı

Roma dönemine ait 2 bin yıllık sikke buldu: Müzenin en küçük eser bağışçısı oldu

Temel kazısından Roma mozaikleri çıktı