Suriye Hakkında Her Şey: Kadim coğrafyaya dair neler biliyoruz?
Bölgede hızla değişen siyasi ve askeri durumlar karşısında insanların en çok merak ettiği hususlardan birisi de Suriye'nin detaylı bir izdüşümü.
Etnik yapı ne durumda, kaç dil konuşuluyor, dini-mezhepsel harita nasıl, Türkmenler hangi bölgelerde yaşıyor, İsrail nereleri işgal etti ve benzeri soruların cevapları bu dosyamızda.
Suriye'nin bayrağı ne anlama geliyor?
Milli güçlerin Suriye İç Savaşı boyunca kullandığı bayrak, 8 Aralık 2024'te Baas rejiminin resmen yıkılmasının ardından ülkenin tek ve değişmez bayrağı olarak seçildi.
Yeşil, beyaz, siyah şeritlerden oluşan ve beyaz renk üzerine üç kırmızı yıldızın resmedildiği bu bayrak, I. Dünya Savaşı'nın akabinde Levant'ı işgal eden Fransızlara karşı direnişin de sembolüydü.
1932'de Suriye Cumhuriyeti'nin (Birinci Suriye Cumhuriyeti) kurulmasının ardından ülke yönetimince bu bayrak benimsenmişti.
1958-1961 yılları arasında, yukarıdaki görselde 'eski' olarak adlandırdığımız bayrak kullanıma alındı. Sebebiyse Suriye'nin Mısır'la birleşerek Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni kurmasıydı.
Üç yıl süren birleşmenin ardından Suriye bu siyasi ittifaktan ayrıldı ve bayrak yeniden yeşile döndü. 1980'den 2024 Aralık'ına kadar Baas taassubuna giren ülkede çift yıldızlı bayrak kullanıldı.
Yani Suriye'nin asıl bayrağı, 1932'de ilk cumhuriyetin kurulmasının ardından seçilen ve günümüzde de yeni Suriye Hükümeti'nin benimsediği yeşil renkli bayrak.
Suriye'nin komşuları kim?
Ülkenin kuzeyinde Türkiye, doğusunda Irak, batısında Lübnan, güneyinde Ürdün, güneybatısında ise Filistin bulunuyor.
Hem Türkiye'nin hem de Suriye'nin en uzun kara sınırları 911 kilometre ile birbirlerine. Suriye'nin en uzun ikinci sınır komşusu olarak ise 599 kilometre ile Irak geliyor.
Suriye'nin kaç şehri var?
Ülkede 14 şehir bulunuyor. Kuzeyinde başlıca Halep, İdlib, Hama ve Rakka şehirlerinin bulunduğu Suriye'nin doğusunda ise Haseki (Hasiçi) ve Deyrizor şehirleri yer alıyor.
Başkent Şam ve çevresinde ise Şam Kırsalı, Humus, Süveyda, Dera ve Kuneytra şehirleri var.
Ülkenin denize erişimi olan iki şehri ise Hatay'ın sınır komşusu Lazkiye ve güneyindeki Tartus.
Suriye'nin nüfusu ne kadar?
Araplar ülkenin ana unsuru olarak birinci sırada geliyor. Arapları ikinci sırayla Kürtler ve sonrasında da Türkmenler takip ediyor.
Yüzde 1,6 orana sahip diğer bölümünde ise ülkenin Çerkes, Çeçen, Ermeni, Yunan ve benzeri azınlık unsurları yer alıyor. Bu azınlıkların çoğu zamanla Araplaşmış ve Suriye'ye entegre olmuş topluluklar.
Ülkenin Ocak 2025 itibarıyla güncel nüfusuysa 25 milyon 165 bin 763 kişi.
Suriye'de nüfusu en yoğun iller hangileri?
Ülkenin nüfus yoğunluğu haritasında beş şehir başı çekiyor. Halep, iki milyonu aşkın sakiniyle başkent Şam'dan dahi kalabalık bir şehir.
Başkent Şam'ı ise sırasıyla Humus, Lazkiye ve Rakka şehirleri takip ediyor. Bu şehirlerin ülke ekonomisine katkıları da hemen hemen nüfuslarıyla paralel oranda seyrediyor.
Suriye'nin etnik yapısı nasıl?
Arapların yüzdelik dilimde diğer etnik gruplara göre daha çok ve yaygın nüfusa sahip olduğu haritada Kürtler ve Türkmenler de yadsınamayacak kadar çoğunlukta.
Batı menşeli ve algı amaçlı hazırlanan diğer haritaların aksine Yeni Şafak'ın hazırladığı bu haritada Dürzileri Araplardan ve Ezidileri Kürtlerden ayrıştırma gibi bir hataya düşmüyoruz.
Suriye'de Türkmen nüfusu ne kadar?
Özellikle Abbasi ve Emevi Halifelikleri döneminde bölgeye yerleşen Türkler, İslamiyet'in bölgede yeni yeni yayılmaya başladığı zamanlarda 'Müslüman olan Türkler' anlamına gelen 'Türkmen' adını aldılar.
Bölgedeki Türkmen varlığı Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de süregelmeye devam etti.
Suriye'de yaşayan Türkmenler, Türkiye Türkçesine yakın bir Türkçe konuşuyorlar. Ülkenin daha çok şehirleşmiş bölgelerinde ikamet ediyorlar.
Özellikle Halep şehir merkezinde ve kırsalında yüz binlerce Türkmen yaşıyor. Türkmen nüfus, ülkenin yüzde 8,3'ünü oluşturuyor.
Suriye'de hangi diller konuşuluyor?
Ülkedeki nüfusun yüzde 98'i aynı zamanda Arapça da biliyor. İyi eğitimli Suriyeliler, İngilizce ve Fransızcayı akıcı bir şekilde konuşabiliyor.
Arapçadan sonra en çok konuşulan diller ise Kürtçe ve Türkçe. Diğer kategorisinde ise azınlıkların konuştuğu diller yer alıyor.
Suriye'de hangi lehçeler var?
Nüfusun neredeyse tamamının Arapça konuşabildiği ülkede üç farklı lehçe mevcut. Başkent Şam ve çevresinde konuşulan Levant Arapçası, Suriye'de en çok rastlanan lehçe.
Kürt nüfusun yoğun olduğu bölgelerde daha çok Mezopotamya Arapçası görülürken, ülkenin güneyinde ise Necid Arapçası konuşuluyor.
Suriye'nin mezhepsel yapısı nasıl?
Arap, Kürt ve Türkmen nüfus, ülkedeki Sünni çoğunluğu teşkil ediyor. Sünni Arapların yanı sıra Şii Araplar ve Hristiyan Araplar da bulunuyor.
Nusayriler daha çok Lazkiye ve Tartus şehirlerinde yoğunlaşmış durumdayken, ülkenin güneyindeki Süveyda'da Dürziler, Haseki'de ise Süryani ve Ezidiler bulunuyor.
Ermeni nüfus Apostolik kilisesine tabi iken, Latinler ve Arap Hristiyanlar ise genellikle Katolik kilisesine tabiler.
Suriye'de Sünniler hangi fıkhi mezhebe tabi?
Ülkedeki Müslüman Araplar ve Kürtlerin çoğu Şafii fıkhına tabi. Türkmenler ve geriye kalan Arapların büyük bir kısmı ise Hanefi fıkhını benimsiyor.
Hanbeli ve Maliki fıkhına tabi Müslümanlar ise diğer Arap ülkelerine göre çok daha az.
Suriye'de Şiiler hangi fıkhi mezhebe tabi?
Nusayriler Suriye'deki Şiilerin ana akımını oluştursa da bu mezhebi Şia'dan saymayan birçok görüş mevcut.
Nusayrilik, fıkhi meselelerin dışında itikat ve ibadat hususlarında da Şia'dan oldukça ayrışıyor.
Aynı zamanda Nusayrileri Türkiye'deki Alevilerle bir tutmak da ilahiyat ilimleri açısından münasip değil.
Suriye Diasporası
1967'deki Arap-İsrail Savaşı ve 2011-2024 yılları arasındaki Suriye İç Savaşı nedeniyle birçok Suriyeli ülkesinden göç etmek durumunda kaldı.
Dünyanın farklı ülkelerinde Suriye kökenli vatandaşlar yahut mülteciler bulunuyor.
İsrail Suriye'de ne kadar ilerledi?
Terör devleti İsrail, 8 Aralık 2024'teki Suriye Devrimi'ni fırsat bilerek Golan Tepeleri'ndeki işgalini ilerletmeye başladı.
İsrail, bölgedeki BM kontrol noktalarını işgal ederek Golan'daki hakimiyetini güçlendirmeye çalışıyor.
Öte yandan Siyonistler bu işgal edilen bölgelere getirilerek hukuksuzca iskan ediliyor.
Suriye'de terörle mücadele nasıl gidiyor?
Ahmed Şara önderliğindeki yeni yönetim, Suriye'de mutlak bir merkezi yönetim istediklerini tekrarla belirtti. Ülkenin kuzeydoğusundaki PKK/YPG terör örgütüne asla özerklik verilmeyeceği de vurgulandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da PKK/YPG terör örgütü için "Ya silah bırakırsınız ya da o silahlarla gömülürsünüz" ifadelerini kullanarak operasyon mesajı verdi.
Ülkenin güneybatısındaki İsrail işgali ise 57 yıldır devam ediyor.
Hicaz Demiryolu yeniden hayat bulacak
Osmanlı Sultanı II. Abdulhamid Han'ın asırlara meydan okuyan projesi Hicaz Demiryolu'nun Hatay-Şam ayağı ihya edilecek.
Proje hakkında konuşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, çalışmalara ivedilikle başlandığını belirtti.