زمریالی طرزی: میراث‌های فرهنگی بامیان تاراج و به فروش گذاشته شده
پس از تسلط طالبان در افغانستان، به تازگی زمریالی طرزی باستان شناس و پژوهشگر افغان در نامه‌ای که در صفحه فیسبوک‌اش منتشر کرده از سرقت و فروش آثار باستانی بامیان خبر داده است.
سرقت این آثار پس از سقوط ولایت بامیان به دست طالبان نزدیک به یک ماه پیش اتفاق افتاد، اما معلوم نیست که توسط کی‌ها و به کجا برده شده.
زمریالی طرزی نوشته که آثار حفریات او از ساحات بودا که در تحویل خانه مدیریت حفاظت آبدات بامیان، واقع در مقابل بودای صلصال نگهداری می‌شد سرقت و از طریق انترنت به فروش گذاشته شده است.
زمریالی طرزی مدیر سابق حفریات فرانسه در بامیان بود که از سال ۲۰۰۲ تا سال ۲۰۱۱ با شماری از باستان شناسان خارجی در اطراف مجسمه‌های بودا کاوشگری کرد.
او حالا با ابراز نگرانی از تاراج آثاری که از این حفریات بدست آورده نوشته که "به تشویش است، زیرا آثار ارزنده را با زحمات چند ساله از خاک بیرون ساخت تا فرزندان بامیان بتوانند آثار باستانی کشور را در موزیم آینده این ولایت نگهداری کنند. اما بدبختانه که آنها به سرقت رسیده اند".
در همین حال، منبع آگاه از این موضوع در بامیان که خواست نامی از او گرفته نشود به رادیو آزادی گفت که با ورود طالبان در بامیان، بیشتر آثار منقول ارزشمند از قبیل سکه، دستبند، گردنبند و ظروف گل که در ذخیره گاه‌های آثار باستانی نگهداری می‌شد، تاراج شده.
به گفتۀ منبع، آثار غیر قابل انتقال چون بقایای بت‌ها در این ذخیره گاه‌ها تخریب گردیده است.
مولوی صدیق‌الله مسافر قومندان امنیه طالبان در بامیان، به رادیو آزادی گفت که این آثار قبل از ورود آنها دراین ولایت چور و چپاول شده.
او گفت: "اول که ما در بامیان آمدیم خلای در بین ما و حکومت قبلی در بامیان بوجود آمده بود. خلاء سه ساعته در بین بود که فرصت دزدی در اداره‌ها و ساحات تاریخی برای مردم دزد و استفاده جو مهیا شد".
مسافر اطمینان می‌دهد که جهت حفظ آبده‌های تاریخی و جلوگیری از فروش و سرقت آن تدابیر جدی روی دست گرفته شده.
اما خبر فروش و تاراج میراث‌های تاریخی بامیان نگرانی‌های زیادی را به میان آورده.
مجتبی میرزایی بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ با تیم آیکوموس جرمنی در بخش مرمت و تحکیم کاری مجسمه‌های بودا، شهر غلغله و دیگر آثار تاریخی در بامیان کار کرده.
او سرقت و فروش آثار باستانی را لطمه‌ی بزرگ به تاریخ و فرهنگ کشور می خواند.
آقای میرزایی می‌گوید: "متاسفانه این روند که پیش آمده اگر ادامه پیدا کند در زودترین فرصت آثار تاریخی کشور از افغانستان خارج می شود و این واقعا یک فاجعه بزرگ است".
به گفته آقای میرزایی میراث‌های تاریخی بامیان متعلق به تمام جهانیان است و یونسکو، سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد نباید در مقابل این عملکرد خاموشی اختیار کند.
از سوی هم یونسکو چند روز پس تسلط طالبان بر افغانستان، در بیانه‌ای خواستار حفاظت از آثار تاریخی شد.
در ولایت بامیان آثار باستانی فراونی از دوره‌های مختلف بر جا مانده است.
زمریالی طرزی در سالهای دهۀ هشتاد با یک گروه باستان شناسان خارحی برای دریافت مجسمه خوابیده ۳۰۰ متری در ساحات بوداهای صلصال و شهمامه حفاری کرد که برخی آثار تاریخی را از دل خاک بیرون کشید.
اما در تحولات امسال بسیاری از این آثار سرقت و یا به فروش رسیده است.
بودای ۳۰۰ متری که طرزی در جستجوی آن بود هیوانت سانگ زایر چینی در کتاب خاطراتش از آن یاد کرده که او موفق به پیدا کردن آن نشد.
حالا فرهنگیانی مثل مجتبی میرزای امیدوار است که طالبان در هماهنگی با نهادهای فرهنگی جهانی در حفاظت آثار باستانی تلاش کند، تا سناریوی تخریب مجسمه‌های بودا که ۲۰ سال پیش بدست طالبان اتفاق افتاد، دیگر تکرار نشود.