Εμβόλια mRNA - Μετά τον κοροναϊό, η γρίπη και ο καρκίνος
Η θεαματική επιτυχία των εμβολίων mRNA στην μάχη κατά της πανδημικής Covid-19 άνοιξε την όρεξη των φαρμακοβιομηχανιών για νέες εφαρμογές της επαναστατικής τεχνολογίας.
Αρκετές εταιρείες αναπτύσσουν ήδη αντιγριπικά εμβόλια mRNA, ενώ άλλες ποντάρουν σε πιο πειραματικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση καρκίνων και άλλων παθήσεων.
Η αμερικανική Pfizer ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι ξεκίνησε την κλινική δοκιμή αντιγριπικού εμβολίου mRNA σε υγιείς ενήλικες 65-85 ετών στις ΗΠΑ, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της γερμανικής BioNTech με την οποία συνεργάστηκε για το εμβόλιο του κοροναϊού.
Στον ίδιο δρόμο βρίσκεται και η επίσης αμερικανική Moderna, η οποία έχει αναπτύξει αρκετά υποψήφια εμβόλια για τη γρίπη, ορισμένα από τα οποία συνδυάζουν αναμνηστική δόση του εμβολίου για την Covid-19.
Στο μεταξύ, η γαλλική Sanofi ανακοίνωσε την Τρίτη ότι εγκαταλείπει την προσπάθεια για εμβόλιο mRNA κατά του κοροναϊού, παραδεχόμενη ότι στην αγορά έχουν ήδη κυριαρχήσει οι Pfizer/BioNTech και η Moderna.
Ωστόσο θα αξιοποιήσει την τεχνολογία mRNA που απέκτησε με την εξαγορά της Translate Bio για την ανάπτυξη εμβολίων για τη γρίπη και άλλες ασθένειες. Παράλληλα αναπτύσσει αντιγριπικό εμβόλιο βασισμένο στη συμβατική τεχνολογία των πρωτεΐνών.
Τα αντιγριπικά εμβόλια που γνωρίζουμε ως σήμερα παράγονται συνήθως από αβγά κότας, μέσα στα οποία καλλιεργείται ο ιός για την απομόνωση αντιγόνων. Η τεχνολογία mRNA επιταχύνει τη διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης, αφού το μόνο που απαιτεί είναι η γενετική αλληλουχία του ιού. Μπορεί επίσης να μειώσει το κόστος, αφού το εμβόλιο παράγεται μέσα σε βιοαντιδραστήρες.
Εμβόλια για τον καρκίνο;
Τόσο η αμερικανική Moderna όσο και η γερμανική BioNTech ιδρύθηκαν με στόχο την αξιοποίηση της τεχνολογίας του mRNA σε πειραματικά εμβόλια για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.
Ένα υποψήφιο εμβόλιο της BioNTech για την αντιμετώπιση του μελανώματος βρίσκεται ήδη στη φάση ΙΙ των κλινικών δοκιμών, οι οποίες πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τον ελβετικό γίγαντα της φαρμακοβιομηχανίας Roche.
Στη Φάση ΙΙ βρίσκονται επίσης πειραματικά εμβόλια της Moderna για τον καρκίνο των ωοθηκών και την ισχαιμία του μυοκαρδίου.
Η Pfizer, η οποία αγόρασε την τεχνογνωσία της BioNTech, έχει ανακοινώσει ότι επιχειρεί να αναπτύξει εμβόλια mRNA «για κάθε συμπαγή όγκο», συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του μαστού, των ωοθηκών αλλά και του μελανώματος.
Από τη συνεργασία των Pfizer/ΒiοΝTech έχει προκύψει ακόμη ένα υποψήφιο εμβόλιο για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης, ενώ άλλες ερευνητικές ομάδες πειραματίζονται με εμβόλια mRNA για το γλοιοβλάστωμα, έναν επιθετικό καρκίνο του εγκεφάλου.
Αυτοενισχυόμενο mRNA
Σε κλινικές δοκιμές περνά στο μεταξύ η νέα τεχνολογία του αυτοενισχυόμενου mRNA, ή saRNA για συντομία, η οποία βασίζεται περίπου στην ίδια προσέγγιση με τα σημερινά εμβόλια mRNA, παρουσιάζει όμως πρακτικά πλεονεκτήματα, καθώς χρησιμοποιεί μικρότερες δόσεις mRNA και δυνητικά δρα για περισσότερο χρόνο.
Τα υφιστάμενα εμβόλια mRNA κατά της Covid-19 περιέχουν γενετικό υλικό που αναγκάζει τον ανθρώπινο οργανισμό να παράγει μια πρωτεΐνη του κοροναϊού, η οποία στη συνέχει αναγνωρίζεται ως στόχος από το ανοσοποιητικό σύστημα για την παραγωγή αντισωμάτων.
Το αυτοενισχυόμενο mRNA περιέχει γενετικό υλικό που έχει την ικανότητα να δημιουργεί πολλαπλά αντίγραφα του εαυτού του όταν εισαχθεί στον ανθρώπινο οργανισμό.
Για γίνει αυτό, το saRNA περιέχει γονίδια ιών που επιτρέπουν την παραγωγή νέων αντιγράφων του mRNA για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Την περασμένη εβδομάδα, η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Gritstone ανακοίνωσε την έναρξη της πρώτης κλινικής δομικής εμβολίου saRNA για την Covid-19.
Το υποψήφιο εμβόλιο GRT-R910 σχεδιάστηκε ως ενισχυτική δόση για αύξηση των επιπέδων προστασίας μετά τον αρχικό εμβολιασμό έναντι του κοροναϊού.
Θα μπορούσε να προσφέρει «μεγαλύτερο όφελος από ό,τι μια επιπλέον δόση του ίδιου εμβολίου» δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Gritstone σε ανακοίνωση της εταιρείας.
Αντίστοιχα εμβόλια αναπτύσσονται για τη γρίπη από την αμερικανική Arcturus και την αυστραλιανή Seqirus, μεγάλο παραγωγό αντιγριπικών εμβολίων.
Στην τεχνολογία saRNA επενδύει τέλος και η AstraZeneca με τεχνογνωσία του Imperial College στο Λονδίνο.
Στο πλαίσιο νέας συμφωνίας, η βρετανο-σουηδική φαρμακοβιομηχανία θα χρηματοδοτήσει με έως και 195 εκατομμύρια δολάρια την VaxEquity, η οποία ιδρύθηκε το 2020 από ερευνητές του λονδρέζικου πανεπιστημίου.
Η ανακοίνωση των δύο εταιρειών δεν διευκρινίζει σε ποιες παθήσεις θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το saRNA, αναφέρει όμως ότι στο στόχαστρο βρίσκονται 26 θεραπευτικοί στόχοι που περιλαμβάνουν καρκίνους και σπάνιες γενετικές παθήσεις.