در سوگ فرزین مخبر، از پرستو فروهر
دیروز از دخترش ایران، که عزیزدردانه ی پدرم بود، شنیدم که به کما رفته است. دستپاچه با پزشکان تماس گرفتم تا خبر موثقی از حالش بگیرم که دوباره ایران زنگ زد و میان هق هق گریه گفت که او درگذشته است. اگرچه بیمار شده بود، اما همگی امید داشتیم که بیشتر بماند. تنها چند هفته ی پیش بود که پزشکان گفتند سرطان دارد، و او همه ی ما را که نگران و بی تابش شده بودیم، دلداری می داد. نوید می داد که خوب خواهد شد. در یکی ازگفتگوهای آخرم با او دل به دریا زدم و به او گفتم که دلم می خواهد او را ببینم. می دانست که چه می گویم. گفت می مانم تا تو را ببینم. گفت تا این پاییز که بیایی یقین داشته باش که هستم و خوب خواهم بود. حالا او رفته است و من باز افسوس فرصت های از دست رفته ام.فرزین مخبر، یکی از فرهیخته ترین و وفادارترین و جسورترین همرزمان سیاسی پدر و مادرم بود، که پس از قتل آن دو، برای من در بزنگاه های دشوار سرنوشتم، پشت و پناه و قوت قلب و همراه و همدستی بی بدیل شد. در هر آنچه که در این سال ها گفته ام و کرده ام، رد پای ذهن پویای او و روح آزاده و دادخواه او پیداست. درکنار او و به مدد حمایت پیوسته و همفکری پربار او، توان ایستادگی یافتم و در این مسیر بالیدم. با نگاه پر مهر و تیزبین او صیقل یافتم. به پشت گرمی وجود او، در بسیاری از موقعیت های سخت، تنهایی را حس نکردم. و در این سال های آخر، اگرچه تاب و توانش تحلیل رفته بود، اما حضورش همچنان بی وقفه و بزرگوار، برایم حریم امنیت و آرامش و همفکری بود.
هر ایستادگی، که در زیر فشار سرکوب ساخته و پیش برده می شود، نیاز به شانه هایی دارد که بار آن را با هم بکشند. در فراز و نشیب رخدادها، شمار آن همدست ها که ایستادگی را می سازند زیاد و کم می شود. و این دوره های نشیب هستند که عیار همدست ها را مشخص می کنند.
فرزین مخبر، بی شک در مبارزه ی سیاسی یی که داریوش و پروانه فروهر در بستر حزب ملت ایران ساختند و پیش بردند، نقش اساسی داشت. کاش روزی تاریخِ این مبارزه ی پاکیزه و پیوسته نوشته شود تا آنان که زندگی شان را در این راه معنا کردند، ورای خلاصه گویی های شعارگونه، شناخته شوند و قدرشان دانسته شود. و فرزین مخبر، فروتن تر از آن بود که به چشم آنان که سطحی نگرند، بیاید، ناب تر از آن بود که به کار آن ها که هوچی اند، بیاید، زلال تر از آن بود که به کار آنها که فرصت طلب اند، بیاید.
او انسانی بود یگانه که در تندباد مبارزه ی سیاسی در طی شش دهه از نهالی نازک دل و سودایی، به درختی تناور و پر ریشه بالیده بود، شیفته ی زیبایی های زندگی و دشمن ظلم و بی عدالتی و دروغ. جابجای سرگذشت او، زخم تبرهایی را می شد دید که او را از پا نیانداخته بود، بلکه تجربه ی او شده بود در چگونه سر پا ماندن و به ایمان خود متکی بودن.
او خود در یادداشتی نوشته است:
«همیشه بی ادعا در کنار فروهر بودم و بند بند وجودم با او درآمیخته است. نوجوان بودم و پذیرنده که به حزب ملت ایران پیوستم و فروهر که بزرگ بود، نه تنها رهبر سیاسی ام شد، بلکه در جایگاه معنوی پدرم، که در کودکی از دست داده بودم، قرار گرفت.
داریوش فروهر یگانه رهبری بود که از اوان جوانی با تکیه بر اندیشه ملت گرایی با شیفتگی و سرسختی دکتر مصدق را پشتیبانی می کرد. در میدان بهارستان، در خیابان شاه آباد، در درون و بیرون ساختمان حزب، در دانشگاه و در هر کوی و برزن، حضور چشمگیری داشت و انبوه هوادارانش فریادِ «یا مرگ یا مصدق» و «صنعت نفت در سراسر کشور باید ملی شود» او را تکرار می کردند. من خردسال بودم و تصویرهای بسیاری از او در ذهنم نقش می بست. سخنرانی های پر شور و خودجوش او، آوایی بود که ندا می داد ایران در لوای رهبری مصدق بزرگ باید آزاد و آباد و سربلند باشد و دست ستمگران داخلی و استعمارگران بیگانه از دامنش کوتاه گردد.
زمانی که در سال ۱۳۳۷ به حزب پیوستم، هفده ساله بودم. به زودی رشد کرده و ابتدا «سر شبکه» و سپس «نیرودار» نیروی دانش آموزی حزب شدم. از سال ۱۳۳۷ تا انقلاب ۱۳۵۷، یازده بار به زندان افتادم. قزل قلعه، کمیته مشترک ضد خرابکاری، شماره ۳ و شماره ۴ قصر، زندان هایی بودند که در آنها حبس کشیدم. هر بار که به خانه بازگشتم با اندوخته هایی گرانقدر، پویاتر از پیش، در راهی که فروهر به رویم گشوده بود، قدم می گذاشتم. مهمترین زندان هایی که در رژیم گذشته کشیدم بر سر رفراندم شاه، جبهه ملی سوم و اعتراض به جدایی بحرین از ایران بود.»
فرزین مخبر، در سازماندهی و پویایی دوباره ی حزب ملت ایران، در پی سرکوب فراگیر دهه ی شصت نیز نقش چشمگیری داشت. در این رابطه نیز نوشته است:
«در سال های پس از رهایی از زندان جمهوری اسلامی، فروهر در حالیکه به شدت از به کژ راهه افتادن انقلاب خشمگین و از همرزمان پراکنده و سرخورده ی خود آزرده بود، به من فرصت داد تا بیشتر به او نزدیک شوم و توانایی ها و ظرفیت هایم را به کار بندم. در این دوره، در تهیه خبرنامه ها و اعلامیه های حزبی نقش اساسی داشتم، که او با رهنمودها و ویراستاری های استادانه، آن متن ها را تبدیل به بیانیه های محکم و ماندگار می کرد.
در سال ۷۰ به دلیل فعالیت های حزبی و رفت و آمد پی در پی به خانه فروهر، بازداشت و روانه زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری که حالا نامش زندان توحید شده بود، گشتم. در آنجا پس از بازجویی های پشت سر هم، با یکی از بلند پایگان وزارت اطلاعات، که گمان می کنم سعید امامی بود، روبرو شدم که گفت ما شاخ و برگ های داریوش فروهر را می زنیم و سپس حساب خودش را می رسیم. پس از چند ماه آزاد شدم و همواره احساس می کردم زیر نظر هستم.
فروهر در سال های آخر زندگی در را به روی مبارزان جوانی گشوده بود که مانند خود او در راه رسیدن به یک اتحاد بزرگ برای بنیاد نهادن نظامی مردم سالار در ایران تلاش می کردند و من در کنار او کوشش می کردم تا زمینه های این کارزار فراهم شود. گروهی از این جوانان به سازمان حزب پیوستند و هسته ی کوچک و پویایی ساختند که فروهر می کوشید کمتر شناخته شوند تا بتوانند یارگیری و رشد کرده و آینده ای روشن برای تلاش های حزبی رقم بزنند. فروهر به آینده این جوانان امید بسیار داشت.
پس از قتل داریوش و پروانه فروهر و به همراه موج اعتراضی که این فاجعه در جامعه برانگیخت، سازمان جوانان حزب ملت ایران با اقبال گسترده ای در میان نسل جوان روبرو شد و این دست پروردگان فروهر، نقشی پر رنگ در تلاش های سیاسی یافتند. در سال ۱۳۷۸ و در جنبش ۱۸ تیر، این جوانان بسیار فعال بودند و با در دست داشتن عکس های فروهر، شعارهایی برای افشای آمرین قتل او سر می دادند. در پی سرکوب این جنبش، من نیز به همراه چند تن از وابستگان حزبی دستگیر شدم. در دادگاه اول به ۱۳ سال حبس محکوم شدم که در دادگاه تجدید نظر به یک سال تبدیل شد و چون بیش از آن مدت را در زندان گذرانده بودم، آزاد شدم. همانطور که فروهر گفته بود، یک روز از زندان جمهوری اسلامی، سختیِ سال ها زندان در رژیم گذشته را به همراه داشت. اکنون از آن روزها سال ها می‌گذرد و من با تکیه بر آموزش های فروهر همچنان چشم امید به تلاش های جوانان بسته ام.»
حالا باد سرد مرگ وزیده است و تنها در شش روز دو تن از همرزمان سیاسی پدر و مادرم، بهرام نمازی و فرزین مخبر را که نمود تداوم آرمان ها و جسارت های آن دو بودند، با خود برده است. هر یک از آنان گوهر یگانه ای بود از تعهد. هیچگاه کوتاه نیامدند و تن به توجیه ندادند. نه ظاهر فریبی کردند، و نه تن به ظاهر فریبی دیگران دادند. سیاست را به شعارهای سطحی و حرف های کلیشه ای وا نگذاشتند و با تیزبینی در تشخیص مسیرها و گفتمان های انحرافی، بر راه درست ماندند.
باد سرد مرگ وزیده است و دو تن را که جان جانان من و پشت و پناه من بودند، با خود برده است. آن دو رفیق و همرزم که همیشه با هم می آمدند، هم مرام بودند، سال ها در زندان ها هم بند بودند و آنقدر به هم آمیخته بودند که همیشه همه، از یکی، سراغ دیگری را می گرفت، در رفتن از این دنیا نیز هم پا شدند.
به همسر و همراه وفادار فرزین مخبر، بدری جان نازنینم، به دختران او، ایران و آذر، که چشم و چراغ پدرشان بودند و عزیز دل من اند، تسلیت می گویم. از راه دور، روی عزیز او را پیش از آنکه به خاک سرزمین محبوبش سپرده شود، می بوسم. و او را با همین نگاهش، که روزی در خانه ی پدر و مادرم به دوربینم کرد، سرشار از انسانیت و زندگی، همیشه به یاد خواهم داشت تا همچنان مرا به آزادگی و ایستادگی بخواند.
پرستو فروهر،
۲ شهریور ۱۳۹۷