Rrjedhja e të dhënave në Britani nxit zhvendosjen e afganëve dhe frikën për sigurinë e tyre

Mirwais dhe familja e tij janë larguar nga shtëpia e tyre në Kabul dhe kanë qenë vazhdimisht në lëvizje prej vitit 2022, kur një grup burrash të armatosur e vranë vëllain e tij më të ri. I ndjeri kishte qenë polic i trajnuar nga britanikët.

Mirwais, emri i vërtetë i të cilit është ndryshuar për arsye të sigurisë, pretendon se vrasësit e vëllait të tij kanë qenë luftëtarë talibanë, dhe e kanë dënuar atë pse ka luftuar përkrah trupave perëndimore.

“Ne kemi qenë në shtëpi një natë, kur rreth 20 apo 30 luftëtarë talibanë na e kanë zënë derën dhe e kanë tërhequr zvarrë vëllain tim”, ka treguar Mirwais për Radion Evropa e Lirë.

“Prindërit e mi qanin dhe i përgjëronin ata të lironin vëllain tim, mirëpo ata e vranë para syve tanë”, ka thënë Mirwais, i cili kërkon nga Britania t’i ndihmojë familjes së tij për të gjetur mbrojtje nga hakmarrja e talibanëve.

Mijëra afganë po kërkojnë që të zhvendosen në Britani, të shqetësuar nga hakmarrja e talibanëve pas një rrjedhjeje të të dhënave personave të gati 25.000 personave që kanë aplikuar për azil më 2022, dhe të cilët pretendojnë se kanë punuar për ushtrinë britanike.

Në mesin e tyre ka individë që kanë punuar me ushtrinë britanike në kapacitet civil dhe ushtarak, si dhe anëtarë të forcave policore speciale të Afganistanit, të cilët janë trajnuar dhe financuar nga Britania, sipas dy ish-zyrtarëve të lartë afganë të sigurisë, që kanë folur për Radion Evropa e Lirë.

“Talibanët më vranë vëllain dhe e kërcënojnë familjen time”Gazeta britanike The Telegraph, e cila ka raportuar më 15 korrik për publikimin e të dhënave personale, e ka përmendur që mbi 200 ushtarë afganë dhe zyrtarë policorë janë vrarë nga talibanët, prej rrjedhjes së të dhënave nga një zyrtar britanik në shkurt të vitit 2022.

Emrat dhe hollësitë e afganë të vrarë, përfshirë një gruaje që ka qenë zyrtare policore, janë mbledhur nga individë në mënyrë të pavarur, duke vënë në pah vështirësitë e afganëve që kanë punuar për forcat britanike, amerikane apo të vendeve tjera perëndimore, ka raportuar The Telegraph.

Në mesin e tyre ka qenë Muhammad Qasim Qaem, ish-zyrtar policor në pozita të larta, i cili është ndaluar dhe vrarë nga talibanët në prill të vitit 2022. Familja e Qaemit ka thënë se në trupin e tij ka pasur shenja të torturës kur është dorëzuar nga talibanët.

Shkelja e të dhënave dhe rilokimet e afganëve mund të kushtojnë mbi 9 miliardë dollarëRrjedhja e të dhënave ka ndodhur në shkurt të vitit 2022 kur një zyrtar britanik i paidentifikuar e ka dërguar gabimisht një email te persona joqeveritarë, në të cilën ka pasur të dhëna të gati 25.000 afganëve që kanë aplikuar për azil në Mbretërinë e Bashkuar.

Aplikantët kanë pretenduar se kanë luftuar bashkë me ushtrinë britanike, apo kanë lidhje me dikë që ka luftuar.

Rrjedhja e informacioneve e ka marrë vëmendjen e autoriteteve britanike në gusht të vitit 2022, kur një përdorues anonim i rrjetit social Facebook, i ka publikuar nëntë emra të asaj liste dhe ka sinjalizuar se do t’i publikojë edhe emrat tjerë. Postimi është fshirë brenda tre ditëve pasi Britania e ka kontaktuar kompaninë amë të Facebook-ut, Meta.

Në bazën e të dhënave, e cila është quajtur “lista e vrasjeve” nga talibanët, e ka nxitur Qeverinë britanike që të ofrojë në mënyrë sekrete azil për afganët të cilëve u janë publikuar të dhënat.

Rreth 4.500 prej tyre janë evakuuar prej atëherë në Britani, dhe raportohet se procesi është kryer pa ndonjë kontroll apo verifikim të pretendimeve të tyre. Rreth 2.400 të tjerë pritet të zhvendosen në Britani në të ardhmen e afërt, derisa të tjerët janë në Afganistan apo në shtete të treta.

Zhvendosja e afganëve raportohet se do t’iu kushtojë taksapaguesve britanikë rreth 9.4 miliardë dollarë.

Kjo shkelje e pashembullt dhe shumë e kushtueshme e të dhënave dhe zhvendosjet e afganëve janë mbajtur sekrete deri më 15 korrik, kur Gjykata Supreme e Britanisë e ka shfuqizuar një urdhër të prerë të Qeverisë.

Talibanët thonë se i kanë falur afganët që kanë punuar për PerëndiminDy zyrtarë talibanë i kanë thënë Radios Evropa e Lirë se Qeveria e tyre “nuk e ka vëzhguar, persekutuar apo lënduar askënd” që e ka pasur emrin në listën e publikuar.

Hamdullah Fitrat, zëvendës-zëdhënës në Qeverinë e udhëhequr nga talibanët, dhe Abdul Mateen Qani, zëdhënës i Ministrisë së Brendshme të talibanëve, kanë përsëritur se lideri suprem, Hibatullah Akhundzada, i ka amnistuar të gjithë afganët që kanë luftuar kundër talibanëve përkrah forcave të NATO-s, përfshirë edhe ushtrinë britanike.

Zyrtarët kanë thënë se i kanë parë listat, por ajo nuk është diçka e re për ta, sepse ish-zyrtarët e ministrive të Mbrojtjes dhe asaj të Brendshme, i kanë lënë mbrapa “të gjitha dokumentet”.

“Thashethemet po përhapen vetëm për t’i frikësuar këta individë dhe familjet e tyre. Ne i hedhim poshtë këto thashetheme. Ne nuk kërkojmë hakmarrje”, ka thënë Fitrat për Radion Evropa e Lirë.

Megjithatë, shumë afganë janë skeptikë, duke cituar disa raste të dokumentuara të vrasjeve, arrestimeve dhe zhdukjeve me forcë të ushtarëve apo zyrtarëve qeveritarë prej kur talibanët janë në pushtet.

“Mbrojtja nuk nënkupton me domosdo zhvendosje”Gjenerali Ajmal Omer Shinwari, i cili ka shërbyer si zëdhënës për Forcat afgane për Mbrojtje dhe Siguri, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se, edhe nëse udhëheqja talibane ofron amnisti, ajo nuk mund t’i ndalë zyrtarët e niveleve më të ulëta që të hakmerren me vrasje për shkak të armiqësive me Perëndimin.

“Udhëheqja e talibanëve nuk ka kontroll të plotë mbi ta”, ka thënë Shinwari për Radion e Evropa e Lirë më 22 korrik.

Shinwari ka thënë se “kërcënimet për jetët e atyre që u janë ekspozuar emrat janë reale” dhe që “Britania ka përgjegjësi që t’i mbrojë afganët që e kanë mbështetur misionin e saj për dy dekada”.

Por, Shinwari e ka theksuar se “mbrojtja nuk nënkupton domosdo zhvendosjen e secilit në Britani”.

“NATO-ja dhe qeveritë perëndimore duhet të punojnë në një strategji për të garantuar sigurinë e ish-ushtarëve afganë që jetojnë në Afganistan dhe kjo strategji të zbatohet përmes organizatave ndërkombëtare, sidomos përmes Kombeve të Bashkuara”, ka thënë Shinwari.

Qeveria e udhëhequr nga talibanët nuk njihet zyrtarisht nga asnjë shtet në botë, përveç Rusisë.

Megjithatë, Shinwari beson se Perëndimi ka ndikim mbi Qeverinë në Kabul, e cila është e vetëdijshme për “mungesën e legjitimitetit” dhe dëshiron të angazhohet me komunitetin ndërkombëtar.

Mediat britanike kanë raportuar që më shumë se 36.000 afganë janë zhvendosur në Mbretërinë e Bashkuar prej tërheqjes së trupave të NATO-s nga Afganistani në gusht të vitit 2021.

Përgatiti: Krenare Cubolli