Иссиқлик тошмаси: нима учун тошади ва уни қандай даволаш мумкин?
Иссиқлик тошмаси – майда қизил, пушти ёки оқ пуфакчалар кўринишида теридаги тошма бўлиб, исслиқлик алмашинуви бузилишининг белгисидир.
Келиб чиқиш сабаблари
Теридаги эккрин – тер безларининг тиқилиб қолишидан юзага келади. Болалар ҳам, катталар ҳам бу касалликдан азият чекади, лекин иссиқлик одатда
болалар касаллиги ҳисобланади бу янги туғилган чақолоқларда терморегуляциянинг физиологик механизмлари шаклланмаганлиги билан боғлиқ.
Терлаш қанчалик кучли бўлса, ушбу касалликка чалиниш хавфи шунчалик юқори бўлади. Иссиқ ҳаво, юқори намлик, синтетик матолардан ноқулай ёки жуда иссиқ кийимлар, ортиқча вазн — булар иссиқлик тошмасини қўзғатиши мумкин бўлган омиллардир.
Иссиқлик тошмаси турлари:
Тошма турига қараб, иссиқликнинг уч тури мавжуд:
-Кристалли иссиқлик — кўпинча янги туғилган чақалоқларда бўлади. 1-2 мм ўлчамдаги шаффоф пуфакчаларнинг пайдо бўлиши билан ажралиб туради. Пуфакчалар онсонгина ёрилиб , пўстланиш хусусиятига эга. Бундай турда яллиғланиш бўлмайди, чунки терининг юзасида жойлашганлиги туфайли йўқолади. Одатда тошма бош, бўйин, тананинг юқори қисмида тошади. Агар жараён бошланган бўлса, у ҳолда ёрилган пуфакчалар қолдирган микроскопик яраларга инфекция кириб бориши мумкин, шунинг учун касалликни ривожланишининг олдини олиш тадбирларини ўтказаиш зарур.
-Қизил иссиқлик — терининг чуқур қатламларига таъсир қилади. Терида яллиғланиш билан бирга 1-3 мм ҳажмдаги қизил тошма, оғриқ ва қичишиш билан намоён бўлади. Болаларда бўйин, қўлтиқ ёки думғаза қисмида, айниқса, терининг кийимга ишқаланадиган қисмида бўлади.
-Чуқур иссиқлик — одатда катталарда оёқ, қўл ва қорин териси юзасида пайдо бўлади. 1-3 мм ўлчамдаги тана рангидаги пуфакчалар ҳаддан ташқари қизиб кетганда ёки юқори намлик шароитида пайдо бўлади.
Даволаш чоралари
Агар терида тошма бўлса, албатта, дерматологга мурожаат қилиш зарур. Тошма нафақат иссиқликка хос, у бошқа кўплаб тери ва юқумли касалликларда юзага келади ва фақат малакали мутахассис аниқ ташхис қўйиши мумкин.
Иссиқликни даволаш пайтида болани териси учун крем ўрнига, ортиқча намликни
ютадиган ва терининг нафас олишига имкон берадиган чақолоқлар кукундан
фойдаланиш керак. Чўмилганда сувига мойчечак дамламасини қўшиш мумкин. Чўмилтирилгандан кейин сочиқ билан артилади ва чақалоқлар кукини сепилади. Кукун таркибида талк, крахмал, рух борлиги сабабли терапевтик таъсир кўрсатади, инфекция билан яхши курашади, терининг намлигини нормаллаштиради. Бу терини тинчлантиради ва уни тикланишга ёрдам беради.
Болаларда иссиқлик пайдо бўлишининг олдини олиш учун бир нечта оддий қоидаларга амал қилиш кифоя.
Биринчидан, бола учун синтетик матолардан тикилган кийимларни
харид қилмаслик керак, улар терининг нафас олишига халақит беради ва тирнаш хусусиятига эга.
Иккинчидан, пахта, зиғир, жун каби табиий матолардан тайёрланган кийимлар
мос келади. Улар намликни яхши шимиб олади ва ҳаво ўтишини таъминлайди.
Болалар хонасидаги ҳароратни +20 даражадан оширмаслик тавсия этилади.
Учинчидан, гигиена ҳам муҳим рол ўйнайди — болани кунига камида бир марта, иссиқ кунларда эса икки марта чўмилтириш керак: эрталаб ва кечқурун ва ҳар сафар совун билан чўмилтириш тафсия этилмайди.
Шифокор Хуршид Аъзамхўжаев тавсиялари асосида тайёрланди