Тирик етим қизнинг кечинмалари: «Алиментни камроқ тўлаш учун отам қоровул бўлиб ишлай бошлади» — Бизга қўшилинг: ???? https://t.me/joinchat/AAAAADwt0NGCRoONT4f1_Q
«Ҳаётий ҳикоялар» рукнининг бу галги қаҳрамони қирққа қадам қўйиш арафасида бўлса-да, ичида отасини соғинган бир қизалоқ яшайди. Отаси тирик бўлатуриб, унинг меҳрига зор бўлишдан оғири борми? Онасининг ёнида туриб, отаси ўрнида ота бўлиб, икки синглисини турмушга узатган Омина (исм ўзгартирилган) кўринишидан иродали кўринса-да, юрагини емирадиган, ҳеч кимга айтолмайдиган армонлари, кечинмалари бор. — Салкам ўттиз йил олдин ота-онам ажрашиб кетишган. Ўшанда мен ўн ёшли қизалоқ эдим. Сингилларим бири етти, бири тўрт яшар эди. Ота-онамиз 11 йиллик жанжаллардан шу қадар тўйиб кетишган эдики, уч фарзанд ҳам кўзларига кўринмаган. Билишимча, бобом ўртоғининг қизини келин қилган. Отам эса онамга кўнгилсиз бўлган. Жанжалларнинг асоси шу эди. Ажримга ариза топширилгач, нарсаларимизни олиб кетиш учун борганимизда аммаларим ҳамма нарсани олиб қолишган, ҳатто бувим ҳам онамнинг тилла тақинчоқларини йиғиштириб олган эдилар. Отам бозорда савдо қилсалар-да, алиментни кам тўлаш мақсадида лицейга қоровул бўлиб ишга кирдилар. Ўшанда отамга нисбатан кўнглимдан ўтганларини тушунтириб беролмайман. Худо хоҳласа яхши ишларда ишлаб, машина миниб юраман. Отасиз ҳам кам бўлмайлик, деб дуо қилганман. Тоғаларим, холаларим, бобом ва бувим ҳаммалари қарашишди. Бобом уй олиб бердилар. Йиллар ўтди. Ҳар доим отаси бор болаларни кўрганимда қанақадир армон ўтарди ичимдан. Кечалари йиғлаб чиқардим. 11 ёшман. Онамнинг оналари ҳовлида туришарди, дарахтлар серҳосил мева берарди. Бувим тоғамдан бизга бериб юборардилар. Мен ўзимизга етарли қисмини олиб қолиб, қолганини уйимиз ёнидаги эски бозорчага олиб чиқиб сотиб келардим, онамга айтмасдим. Бир куни онам ишхоналаридан 2 та бонкада қатиқ олиб келсалар эртаси куни иккаласиниям сотиб келиб, 4 та қатиқ олиб келиб беринг, деганман. Ойим ўша куни қилган ишимни билиб қолганлар. Бир куни онамнинг ишхоналарида ҳамкасблари Қозоғистонга бориб келайлик, бозорга, деб илтимос қилган экан. «Мени ҳам оборинг ойи», деб кўндирдим. Йиғиб қўйган пулларимни санаб, нимадир олиб келишни режа қилдим. Эртасига Қозоғистонга бордик. Онам олган нарсаларнинг ичига билдирмасдан ўзимга деб нарса сотиб олавердим. У вақтда нарса олиб ўтиш жудаям катта муаммо эди. Амаллаб ўтиб олиб уйга келдик, эртаси куни эрталаб тўғри Чорсуга бориб, олган нарсаларимни «Детский мир»га ўтказиб келдим. «Ҳафтанинг ҳар жума куни келиб, пулини йиғиб кетаман, ёнингиздан пул тикмайсиз», деб сотувчини кўндирдим. Жума куни бориб пулини олиб шанба куни ҳеч кимга айтмасдан Қозоғистонга бир ўзим кетдим. Ўша пулга фойдасиниям қўшиб яна кўпроқ нарса олиб келдим. Бу иш ўзимга ёқиб, савдо қилишга қизиқиб кетдим. Албатта, сотилган товарларнинг пулини олишда муаммолар бўлди. Лекин мен савдо қилаётган сотувчининг ёнида тураверардим. Берган молим сотилиб бўлган, пулини беришга келганда қийналишарди. Мен эртага молга боришим керак, деб олволардим. Шу билан нарсаларимни кўпайтириб, магазинларга ҳам тарқата бошладим. Бир куни... У кун ҳеч қачон эсимдан чиқмайди. Ҳозир Қозоғистонга чиқиб қолсам йиғлаб оламан. Шанба куни эди, саҳар соат 5 да туриб чиқиб кетдим. Ёмғир шаррос ёғишни бошлади, куз фасли эди. Бозордан керакли нарсаларимни олдим. У вақтда отларда мол ташиб беришарди қозоқ йигитлар. Ўзим отга чиқишга қўрқардим. Нарсаларни бериб, «пятак»да кўришадиган бўлдик. У бола тез юриб кетди. Ўзбекистон билан Қозоғистонга ўтишда катта зовур бор эди. Ўша зовур ёқалаб кетяпман. Ўртароққа келганимда оёғим сирпаниб, зовурнинг ичига тушиб кетдим. Атрофимда ҳеч ким йўқ, чиқаман деб ҳаракат қиламан ёмғир, лойда сирпаниб яна қайтадан тушиб кетаман. Роса хўрлигим келиб, осмонга қараб бор овозим билан бақириб йиғлаганман. Отам бизларни ташлаб кетмаганда мен шу ерларда пул топаман деб юрмасдим. Ўша лаҳзада дадамдан роса хафа бўлганман. Майли, онам отам учун ёмон хотиндир, уларнинг кўнгилларидагидек иш қилмагандир. Лекин 3 та фарзандим нима еб, нима кияяпти, деб бир марта кийим кўтариб келмаган одамни ота деб аташ мумкинми? Ўзга юртларда пул топиш илинжида юрган қизнинг ичидан нима ўтиши мумкин?! Менинг суянадиган отам йўқ, ўзим кучли бўлишим керак, мен уддалайман, деб зовурдан чиқишга ҳаракат қилдим. Тепага интиляпман, лекин чиқиш жудаям қийин эди. Шу пайт кимдир отда келаётганини билиб бор кучимни тўплаб бақирдим. У инсон келиб отини зовурга туширди ва мени отга миндириб олиб чиқди. Ҳатто исмини ҳам сўрамаган ўша одамни ҳалигача дуо қиламан. Ўша куни отасизлик нима эканини тушуниб етдим. Отам ёнимда бўлганида мен бунчалик азоб кўрмасдим. Бу воқеани ҳеч кимга айтмадим. Шу орада отам уйланди ва фарзандли бўлди. Мен бувимни соғиниб кўргани борардим. Бир куни борсам бувим «болам овқат тайёрлаб кел, сен баҳона мен ҳам еб олардим», дедилар. Мен ёшлик қилиб бувижон, қорним тўқ, овқатлангани келмадим, десам мен учун тайёрлаб кел болам, дедилар. Шундагина гап нимадалигини тушундим. Дарров овқат тайёрладим. Ўша вақтдаги бувимнинг овқат ейиши ҳеч қачон кўз олдимдан кетмаса керак. Бу оиласи ҳам бузилмасин деб бувим дадамга ҳеч нарса айтмасди. Иккинчи хотини бувимга умуман қарамас, ҳатто овқат ҳам тайёрлаб бермас экан. Шундан сўнг тез-тез бориб бувимнинг ош-овқатларидан хабар оладиган бўлдим. Бувим хурсанд бўларди. Бир кун дадамдан ажрашаётганларида онамга бермай олиб қолишган тилла, гилам ва бошқа буюмларни набираларимнинг ҳаққи, деб берворибди. Бу орада бувим оламдан ўтдилар. Мактабни битирдим, коллежга ўқишга кирдим, орада ишлаб пул топиб, онамга қарашардим. Сингилларим ҳам катта бўлишаётган эди. Бир куни онамга «она, сиз қўрқманг, сингилларимни ўзим отаси бўлиб узатаман, сизнинг ёнингизда тураман», деб сўз бердим. Яхши ниятлар қилдик. Коллежни битириб, яхши бир ташкилотга амалиёт ўташ учун бориб, ўша ерда ишга жойлашдим. Тақдир чархпалагини қарангки, дадам томондан қариндошлар иши тушиб кела бошлашди. Онамга айтдим. Уларнинг жавоблари мени лол қолдирди: «Қизим, ҳамма ишингни йиғиштириб, уларнинг ишини биринчи қилиб бер, савоб бўлади». «Она, булар сизга нималар қилишмади, қилиб бермайман», деганимда «менинг қизим унақа бўлиши керакмас», деган сўзлари учун яхшилик қилишга ва кўп нарсаларни унутишга қарор қилдим. Бундай ҳолатлар кўп маротаба такрорланди. Бу орада дадам келиб, онамга «сен билан яшамоқчиман, у билан ажрашаман», деди. Онам рад жавобини бериб, «бир оилани бахтсиз қилдингиз, у оилангизниям отасиз етим қилманг», деб чиройли тушунтирдилар. Шунга қарамай, дадам у хотинидан яширинча бизларникига келарди. Буни ҳеч ким билмасди, айниқса хотини. Лекин ҳеч қачон нимадир кўтариб келмасди. Менинг жаҳлим чиқарди, наҳот ота фарзанди учун бир дона нон ёки кийим кўтариб келмаса, деб. Пул топиш, еб-ичиш, орзулар ҳаммаси бирин-кетин амалга ошиб борарди. Иккита синглимни узатдик. Ёшлигимда нимани ният қилган бўлсам ниятимга етиб, онам ёнларида елкама елка турдим. Ҳаётимиз жудаям яхши, яқинларимиз билан бахтли эдик. Ойлар кетидан ойлар, йиллар кетидан йиллар ўтиб кетганини билмасдан қолдик. Бир кун дадам уйимиз бузилиши ҳақида гап топиб келдилар ва ҳаммамизнинг ҳужжатларимизни олиб кетдилар. Кейин ўйланиб қолдим, янги чиққан қарор бўйича яшаб турган ер майдони қанча бўлса «прописка»га ҳам қарамасдан шунча уй берилиши ҳақида билардим. «Дадажон, уй бузилса бизларга давлат уй бермайди, фақат сизга беради. Чунки сиз биз учун коммунал тўловлар қилмагансиз», дедим. Кейин «ажрим судида судья онамга яшаш учун қарор чиқарган ва ўлимидан олдин бувим васият қилган ҳовлидаги икки хона уйни қонуний расмийлаштириб берсангиз коммунал тўловларини ўзим тўлаб бораман», деб таклиф киритдим. Саккиз ойдан сўнг отам ҳовлидаги икки хонани менинг номимга, қолган қисмини эса иккинчи оиласидан бўлган ўғлининг номига ўтказиб берди. У хоналар инсон зоти кириб яшолмайдиган даражада эски, 27 йил ичида бирор марта ранг берилмаган, таъмирланмаган эди. Уйни таъмирлашга киришдим. Орада машина олдим. Ишларим яхши. Дадам билан аҳил эдик. Бир кун уйга борсам дадам саломимга алик олмай, юзларини буриб кетдилар. Ҳайрон қолдим. Нега ўзгариб қолганларини тушунмадим. Кейин билсам, аммаларим «миниб юрган машинасини ўйнашлари олиб берган, отасининг уйини нотинч қилиб уйини тортиб олди», дейишган экан. На йиғлашни биламан, на кулишни. Машина олиш учун 11 ёшимдан бери пул тўплайман, бир яхши инсонларнинг оиласидан машинани бўлиб тўлашга олганимдан ҳеч кимнинг хабари йўқ эди. Аллоҳга топширдим ҳаммасини. Бир нарсани тушундимки, ҳаёт худди чархпалак экан. Орадан 3 йил ўтиб, аммаларимнинг келинлари гап бўлиб, бири 18, бошқаси 15 йиллик турмушидан ажрашиб кетибди. Дадам ҳамма ишлаган ҳужжатларини йўқотиб, энг кам пенсияга чиқибдилар. Ҳозир у ҳовлини ремонт қилиб, бир яхши оилага ижарага берганман. Ўша уйни бериб тур, дейдиган қариндошларимиз кўпайиб қолган. Биласизми, ишласангиз пул топилади. Орзу қилсангиз, Аллоҳ беради. 27 йиллик ота меҳрини эса ҳеч ким бера олгани йўқ. Кўп ўртоқларимнинг қиз бола бўлиб шунча ютуқларга эришдинг, деб ҳаваси келади. Мен уларга айтаман, камбағал бўлсанг ҳам, уйингда рўзғоринг бут бўлмасаям, отанг ёнингда. Хоҳлаган вақтинг елкасига бош қўйоласан. Мен эса ундай қила олмайман. Бу мен учун армон. Меҳрсиз отамдан меҳр сўраб олишдан чарчадим. Бу фарзанд учун қанчалик фожиа. Хулоса қилиб айтмоқчиманки, болаларни етим қилаётган эркаклар, фарзандингиз пул топар, обрў мансаб ҳам топар, лекин ота меҳрини ҳеч биридан топа олмайди: пулдан ҳам, обрў-эътибордан ҳам. Бир кунги отасиз ўсган куним минг йилларга тенг бўлди. Кечалари соғиниб йиғлаб чиқаман. Отамга дардларим, хурсандчиликларим — ҳамма-ҳаммасини айтиб беришни хоҳлардим. Кийимлар оберишларини, дадам оберган, деб мақтаниб кийиб юришни орзу қилардим. Пул топдик, ўша кийимларни ўзимиз олиб кийдик. Лекин юрагимиздаги кемтик ҳали-ҳамон бўш. Энди дунёни оберсалар ҳам бу кемтик тўлмайди. Бир куни «Отасини соғинган қизалоқ», деган китоб ёзаман деб орзу қилганман. Токи болаларини етим қилаётган оталарга нимадир етиб борсин. Оиласини ўйламаган йигитлар фарзандининг юрагини бир марта эшитиб кўрсин. Чарос Маннонова тайёрлади. Манба: Kun.uz