Увид на РСЕ во француско-германскиот предлог: Не се споменува признавање и членство во ОН

Еднакви права на Србија и Косово, почитување на територијалниот интегритет и неповредливост на границите, признавање на државните симболи и посебен аранжман за српската заедница во Косово се клучните елементи на предлогот што е на маса во Приштина и во Белград.

Можноста за меѓусебно признавање или членството на Косово во Обединетите нации (ОН), за што косовските политичари јавно се залагаат, не се споменати во документот во кој имаше увид Радио Слободна Европа (РСЕ).

Ова е првата верзија на планот што двете страни го добија на крајот на летото, а во јавноста е познат како француско-германскиот предлог за дијалог. Неколку извори во Брисел ја потврдија автентичноста на текстот, до кој РСЕ има пристап. 

Од крајот на летото, кога им беше предаден на двете страни, овој предлог служи како основа за дискусии на лидерските средби како дел од дијалогот за нормализација на односите.

Иако изминатиот период беа објавени неколку верзии во медиумите, клучните актери во Брисел, Белград или Приштина ниту еднаш не ја потврдија автентичноста на текстовите, иако признаа дека постои новиот таканаречен француско-германски план.

Шефот на европската дипломатија, Жозеп Борел, на маргините на самитот ЕУ-Западен Балкан, на новинарите им потврди дека Косово и Србија добиле ажурирана верзија на овој предлог.

Изворите на РСЕ велат дека иако новата верзија содржи промени, тие не се суштински и дека клучните елементи од основниот план остануваат исти.

Предлогот со кој располагаат страните има десет точки и се смета за начелен договор меѓу страните, што го отвора патот за продолжување на дијалогот и по евентуалното постигнување договор и за нови договори кои би произлегле од овој документ.

Во текстот се наведува дека страните се согласуваат со овој договор, свесни дека неповредливоста на границите и територијалниот интегритет и суверенитет и заштитата на националните малцинства се основните услови за мир.

Во него се наведува и дека договорот е склучен „врз основа на историски факти и без да се доведуваат во прашање различните ставови на страните за фундаменталните прашања, вклучително и статусните прашања“.

Еднакви права со признавање на симболите

Во текстот се наведува дека страните меѓусебно ќе развиваат добрососедски односи врз основа на еднакви права, а предвидено е и признавање на државните симболи.

„Двете страни меѓусебно ќе ги признаат нивните соодветни документи и национални симболи, вклучувајќи пасоши, дипломи за регистарски таблички и царински печати“, се вели во предлогот.

Посебен аранжман за српската заедница и СПЦ во Косово

Еден од членовите на предлогот предвидува можни решенија за статусот на српската заедница на Косово. Не се споменува експлицитно „Заедницата на општини со српско мнозинство“ во Косово, што е клучен камен на сопнување и меѓу партиите и меѓу Приштина и Брисел поради одбивањето на косовските власти да започнат со спроведување на овој договор.

„Двете страни се обврзуваат да воспостават посебни аранжмани и гаранции во согласност со релевантните инструменти на Советот на Европа и потпирајќи се на постоечките европски искуства со цел да се обезбеди соодветно ниво на самоуправа за српската заедница на Косово и способност за обезбедување услуги. во одредени области, вклучително и можноста за финансиска поддршка на Србија и директен канал на комуникација меѓу српската заедница и Владата на Косово“, се вели во предлогот на ЕУ, кој е поддржан од Франција, Германија и САД.

Исто така, таканаречениот француско-германски предлог предвидува формализирање на статусот на Српската православна црква (СПЦ) на Косово и обезбедување силно ниво на заштита на српското верско и културно наследство и верски објекти, во согласност со постоечките европски модели.

За постоењето на француско-германскиот план прв проговори српскиот претседател Александар Вучиќ. На 8 октомври тој изјави дека Франција и Германија претставиле предлог Србија да дозволи влез на Косово во меѓународните институции и организации, вклучително и Обединетите нации во замена за брзото членство на Србија во ЕУ.