Новости за 29.04.2021

افغان حکومت وايي چې د مسکو په کوربه‌توب د افغانستان د سولې په اړه په جوړېدونکې پراخه درې اړخیزه غونډه کې به ګډون وکړي. په پام کې ده چې دا غونډه سبا د اپرېل په ۳۰مه نېټه جوړه شي.  د افغانستان د سولې په اړه د بحث په مقصد د پراخې درې اړخیزې غونډې په فارمټ کې متحده ایالات، روسیه، چین او پاکستان برخه لري.   د بهرنیو چارو وزارت مرستیال ویاند حامد تهذیب نن ازادي راډیو ته وویل چې افغان حکومت به د سولې په پار په هره غونډه کې ګډون وکړي. ښاغلی تهذیب زیاتوي: "موږ په مسکو کې د مخکېنۍ درې اړخیزې غونډې چې... Читать дальше...

په برازیل او هند کې د کرونا ویروس له کبله د مړینو شمېر شپږ لکو تنو ته ورسېد.  طبي متخصصان وايي، په برازیل کې د کرونا ویروس په وړاندې جدي مخنیوونکي اقدامات ونه‌شول او له دې کبله په دې هېواد کې دا ویروس زیات خپور شو. برازیل کې د 'کووېډ-۱۹' له کبله د مړینو شمېر تر ۴ لکو واوښت او په تېرو ۲۴ ساعتونو کې په دې هېواد کې د د دغه ویروس له کبله ۳ زره ۱۶۳ تنه نور مړه شوي دي.  د کرونا ویروس بحران دا هېواد له دې کبله زیات ځپلی چې د ویروس د خپرېدو د مخنیوي لپاره بندیزونه ونه‌لګول شول او د کرونا ویروس نوې بڼې خپرې شوې. Читать дальше...

جو بایډن د امریکا د جمهور ریس په توګه د خپل هېواد کانګرس ته په لومړنۍ وینا کې د افغانستان جګړه یو " بې پای جګړه " وبلله او ددې جګړې د پای ته رسولو لپاره یې له خپلې پرېکړې دفاع وکړه. بایډن د چارشنبې په ورځ وویل، امریکا د القاعده شبکې د مشر اسامه بن لادن په وژلو او ددې ترهګرې شبکې په کمزورې کیدو، هغه هدف ته رسیدلې چې لپاره یې افغانستان تللې وه. د امریکا متحده ایالتونه غواړي چې له افغانستان څخه د راتلونکې سیپټمبر تر یولسمې نېټې خپل پاتې شاو او خوا ۲۵۰۰ سرتیري وباسي. نور په دې راپور کې وګورئ

په داسې حال کې چې د ناټو او امریکا ځواکونه له افغانستانه په وتلو دي، له دې هېواد سره د چین لېوالتیا زیاته شوې ده.  د چارو ځیني کتونکي وايي، چین له دې بېرې چې افغانستان به بې‌ثباته شي او بې‌ثباتي به‌یې پر چین اغېز وکړي، هڅه کوي چې د افغانستان په چارو کې ځان دخیل کړي.  د افغانستان امنیتي ځواکونو په ډسمبر کې ادعا وکړه چې د چین یوه ډله په کابل کې پټ فعالیت کوي او هڅه کوي چې په افغانستان کې په ترورېستي شبکو کې نفوذ وکړي.  د افغانستان حکومت سره له دې چې تأیید کړه چې دا شبکه‌یې نیولې، خو د هغې په اړه‌یې ډېر څه ونه‌ویل. Читать дальше...

د افغانستان د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب وايي، ملکي او امنيتي مسؤلان بايد په ګډه د خلکو د غوښتنو مطابق، د وسله‌والو پر ضد فعاليتونه پراخ کړي او د ده په خبره "دښمن ته د شومو پلانونو" د تطبيق موقع ورنه‌کړي.   ښاغلي محب د پنجشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د غويي ۰۹» غزني ته د یوه لوړپوړي امنیتي پلاوي په مشرۍ په سفر کې دا څرګندونې کړې دي.   له ښاغلي محب سره په دې سفر کې، د دفاع سرپرست وزیر یاسین ضیا، د کورنیو چارو سرپرست وزیر حیات‌الله حیات، د ملي امنیت رئیس احمد ضیا سراج او د سیمه‌ییزو ارګانونو رئیس شمیم خان کټوازي ملتیا کوله. Читать дальше...

په کالیفورنیا کې یوه دېره افغان-امریکایي منلې چې د افغانستان حکومت یې د څه باندې ۱۰۰ ملیونه ډالرو په یوه پروژه کې تېر ایستلی دی. د امریکا لویې څارنوالۍ پرون په یوه بیان کې وویل چې ۳۸ کلن سیداسماعیل امیري د لاس انجلس په فدرالي محکمه کې خپل جرم ومانه. امیري په اګسټ میاشت کې چې محکمه د دې قضیې په اړه پرېکړه اعلانوي تر ۲۰ کلونو پورې د حبس له سزا سره مخامخ کېدای شي.  چارواکي وايي امیري په ۲۰۱۵ او ۲۰۱۶ کلونو کې چې د برېښنا د تولید د پنځو سب سټېشنونو د رغونې قرارداد اعلان شوی و، هڅه وکړه چې خپلې کمپنۍ... Читать дальше...

جرمني د نړیوالو ځواکونو تر وتلو وروسته له افغانستان سره د خپلو مرستو د دوام ډاډ ورکړی.  د جرمني د بهرنیو چارو وزیر هایکو ماس نن کابل ته له رسېدو سره سم وویل چې جرمني به د افغانانو ترڅنګ وي او د افغانستان باوري شریک به پاتې شي.  ښاغلی ماس به له ولسمشر اشرف غني سره وګوري او د جرمني سرتېرو د لیدو لپاره مزارشریف ته ولاړ شي.  ماس په داسې حال کې کابل ته سفر کوي چې له افغانستانه د امریکا او ناټو د پوځي ځواکونو د وتلو بهیر دوه ورځې وروسته پیلېږي.   ښاغلي ماس زیاته کړه چې د جرمني پوځي مأموریت ډېر... Читать дальше...

د غور سیمه‌ییز چارواکي وايي چې طالبانو د غور-کابل له لویې لارې ۲۰ تنه مسافر چې د دوی په وینا ټول ملکي وګړي دي، برمته کړي.   د غور د دولتیار ولسوال محمد موسی کلیم ازادي راډیو ته وویل چې طالبانو، برمته شوي کسان خپل مرکز ته لېږدولي دي. ښاغلی کلیم زیاتوي: "د دولتیار او لعل ولسوالیو په اوږدو کې د نواباد او مایل ها ترمنځ سیمه کې طالبانو تېره شپه ۲۰ کسان برمته کړل او پشته نور سیمې ته چې مرکزونه‌یې په‌کې دي، انتقال کړي دي."  ښاغلی کلیم وايي هڅه کوي چې د سیمه‌ییزو مشرانو او مخورو په منځګړیتوب دا کسان خوشې کړي. Читать дальше...

د افغانستان د بیارغونې لپاره د امریکا د سرپلټونکې ځانګړې اداره (سیګار) اټکل کړی چې د امریکايي قراردادیانو له ملاتړ پرته به د افغان هوايي ځواکونو وړتیا ولوېږي. سیګار په یوه رپوټ کې چې کانګرس ته وړاندې شوی ویلي چې ښایي افغان هوایي ځواک په یوازې سر ورو ورو اوسنی اغېز تر ډېره وبایلي. د دغه رپوټ له مخې سملاسي نږدې ۱۷ زره قراردادي ماهران چې درېیمه برخه‌یې امریکاییان او پاتې یې افغانان او نور بهرنیان دي له افغان هوایي ځواک سره مرسته کوي. کانګرس ته په دې درې میاشتني رپوټ کې ویل شوي چې دوی نه‌پوهېږي د... Читать дальше...

په داسې حال کې چې اسلام اباد پر سرحدي سیمه  د ۹۰۰ کلومیټره پورې اغزن تار لګوي او د دواړو هېوادونو تر منځ ټولې پولې یې تړلي دي. په زرګونو داسې ډرایوران په منځ لاره کې ګېر پاته دي. له دې روزګار سره د بلوچستان د زرګونو کسانو ژوند تړلې دې چې اوس یې د معاش ذریعه ختمه شوه.

په کندهار کې د کندهارۍ خزانې په نوم د مېرمنو د لاسي صنایعو یوه بنسټ لسګونه بې وزلو ښځو ته د کار او حرفوي زده کړو زمينه برابره کړې، دې بنسټ کې ۱۶ مېرمنې د جامو ګنډلو زده کړې کوي. په دې بنسټ کې ۳۷ کلنه کونډه فېروزه هم زده کوونکې ده، له نوموړې جګړې خاوند اخیستې او له پنجوايي ولسوالۍ یې کډوالۍ ته هم اړ ایستې ده. دا مېرمن چې د شپږو اولادونو مور ده د کور سرپرستي هم ور له غاړې ده. فیروزه وايي: "کندهار ښار ته د راستنېدو دوه میاشتې وروسته په کندهارۍ خزانه کې د خیاطۍ د زده کړې کورس مې پیل کړ، پخوا مې... Читать дальше...

د هندوستان د کرکټ په غوره لیګ یا 'ای.پي. اېل"  سیالیو کې نن پنجشنبه دوه لوبې کېږي. د ای پي اېل په ۲۴مه لوبه کې ممبي انډینز له راجستان رایلز سره او په ۲۵ مه لوبه کې بیا ډیلي کاپيټلز له کلکته نایټ رایډرز لوبدلې سره لوبه کوي. له دې وړاندې د یاد لیګ په ۲۳ مه لوبه کې چنای سوپرکېنک، سنرایزر حیدر اباد لوبډلې ته ماته ورکړه.

په تفتان کي یوه پاکستاني چارواکي د نوم نه څرګندولو په شرط د اپرېل پر ۲۹ مه نېټه مشال راډيو ته وويل چې د تفتان لار د اپرېل پر ۲۸ بنده شوې چې تر يوې اوونۍ پورې به تړلې وي.

د کرکټ نړیوالې شورا یا 'ICC' تازه په شل اووریزه سیالیو کې د توپ وهونکو نوې درجه بندي اعلان کړه. په دې درجه بندي کې افغان لوبغاړی حضرت الله ځاځی له لسمه ــ یوولسم نمبر ته راکښته شوی او د لسو غوره لوبغاړو په نوم‌لړ کې نه دی راغلی. حضرت الله ځاځي په ۲۰۱۹ کال کې د‌ دې نوم‌لړ شپږم ځای خپل کړی و، خو د نه لوبېدو له امله کرار ـ کرار مخ پر کښته کېدو روان دی.

په لومړي ځل په کابل کې د سنوکر روژې جام سیالۍ پيل شوې. د افغانستان د بدني روزنې ریاست وايي، په دې سیالیو کې د کابل ښار او ولسوالیو لوبډلو او همدا شان د ننګرهار ولایت د یوې لوبډلې په بېلابېلو کټګوریو کې۵۶ لوبغاړو ګډون کړی. د دې ریاست چارواکي وايي، دا سیالۍ د کمال خان بند د پرانېستې په ویاړ پيل شوي او هدف یې د سنوکر سیالیو د ښو لوبغاړو پېژندل دي. دا سیالۍ به څلور ورځې دوام وکړي.

ملي اردو د کندهار په میوند، خاکریز او ژېړۍ ولسوالیو کې د پوځي عملیاتو پر مهال د ۴۷ طالبانو د وژل کېدو خبر ورکوي. د ۲۰۵ اتل قول اردو ویاند خواجه یحیی علوي رسنیو ته په یوه غږیز پیغام کې ویلي چې په وژل شوېو طالبانو کې بهرني وسله وال هم شامل دي: "دفاعي امنیتي ځواکونو د هوايي ځواک په ملاتړ پر ترهګرو عملیات ترسره کړل چې په پایله کې یې د دوو پاکستان ترهګرو قاري حمزه او قاري حاکم په ګډون ۴۷ ترهګر ووژل شول او نهه تنه نور ټپیان شول." وسله والو طالبانو په دې اړه څه نه دي ویلي. په داسې حال کې چې جګړې... Читать дальше...

په کندهار کې یو شمېر کروندګرو د شنو خونو جوړولو ته مخه کړې ده. محمد رحيم د بې موسمه سبزیجاتو په کرنه بوخت دی، څو د پسرلي په موسم کې د سبزیجاتو برخه کې د خلکو اړتیاوې پوره کړي. دې د کندهار ښار په درېيمه ناحيه کې درې بابه شنې خونې لري او اوس د پسرلي موسم کې د رومي بانجانو حاصلات تر لاسه کوي. هغه وایي، ژمي کې روميان، دڼیا (ګشنیځ) او نور سابه په شنو خونو کې کري او په دوبي کې بیا بادرنګ، شنه مرچ او نور سبزیجات کري: " ماشاءالله دا فصلونه ښه وده راته کوي، کابو څلور-پنځه کاله کېږي چې موږ د شنو خونو... Читать дальше...

د دې اوونۍ "هارون باچا هنری ګړۍ" حپرونې ته مو له پېښوره موسيقار او سندرغاړی اصف علي مېلمه کړی. ده د هنر پيل له باجې غږولو کړی وو خو له تېرو څو کلونو راهيسې سندرې هم وايي. نوموړی سندرغاړو ته د طرزونو جوړولو ترڅنګ يو شمېر شاګردان هم روزي. د اصف علي د هنري کارونو په اړه د ده خبرې او ځينې سندرې يې د غږ په ځای کې اورېدای شئ.

امریکايي چارواکو د مجازي پیسو په وسیله د غیرقانوني پیسو د سپینولو یا د پیسو د مینځلو د یوه وېب سایټ مشکوک چلوونکی نیولی دی.  رومان ستیرلینګوف Roman Sterlingov چې د روسیې او سویډن دوه ګونی تابعیت لري او ظاهرا د بېټکوین فاګ ویبپاڼې چلوونکی دی د پیسو د مینځلو په دریو مواردو کې د لاس لرلو په تور پرون په لاس انجلس کې ونیول شو.  د امریکا د مالي خدماتو ادارې IRS  پر سترلینګوف تور پورې کړی چې بېټکوین فاګ ویبپاڼه یې د ډارک ویب یا د غیرقانوني مجازي شبکو د بازارونو له لارې په تېره د مخدرو موادو او نورو... Читать дальше...

راپورونه وايي چې چین د خپل لومړني فضايي سټېشن اصلي چوکاټ فضا ته توغولی دی.  دا د فضايي فعالیتونو په برخه کې د چین د بریا یوه بله نښه ده.  د فضايي تمځای دا اساسي برخه د ژوند اساسي اړتیاوو او درېیو ستور مزلو ته ځای لري چې د چینايي رسنیو د راپورونو له نن د اپرېل په ۲۹مه نېټه د چین د جنوبي ټاپو هاینان له وېن چانګ فضايي مرکزه د اوږده واټن وهونکي توغندي په وسیله فضا ته واستول شوه.  پېکېنګ د تیان ګونګ په نوم د خپل فضايي سټېشن د ټولو برخو د بشپړولو لپاره په را روان کال کې ۱۱ نورې فضايي الوتنې هم په پام کې لري.

په هغه هېواد کې په تېرو ۲۴ ساعتونو کې د کورونا وايرس له وجې ۱۹ نور کسان مړه شوي چې ورسره د مړو مجموعي شمېر ۳۹۸،۱۸۵ ته ورسېد.

د ننګرهار په مرکز جلال اباد ښار کې چاودنې ۶ تنه ټپیان کړي دي. د ننګرهار مطبوعاتي دفتر ازادي راډیو ته په استول شویو معلوماتو کې ویلي چې نن پنجشنبه(د غويي ۹مه) شااوخوا نهه بجې د برېښنا ریاست په یوه اړوند موټر چاودنه وشوه چې د موټر چلوونکي په ګډون د دغه ریاست درې کارکوونکي او د یوې ښځې په ګډون دوه عام وګړي ټپیان شول. د معلوماتو له مخې، پېښه د چسپکي ماین د چاودنې له امله وه چې د جلال اباد ښار د څلورمې ناحیې په چهل متره سیمه کې شوې ده. په معلوماتو کې د ټپیانو روغتیایي وضعیت د ډاډ وړ ښودل شوی دی. Читать дальше...

د امریکا جمهور رییس جوبایډن وایي، د تېرو شلو کلونو په لړ کې یې په افغانستان کې د ترهګرۍ ګواښ کم کړی. ښاغلی بایډن چې د جمهور رئیس په توګه له ټاکل کېدو وروسته یې په لومړي ځل د امریکا کانګرس ته وینا کوله وویل، افغانستان کې د دوی جګړه د ملت جوړونې هڅه نه، بلکې د هغو ترهګرو له‌منځه وړل وو چې پر امریکا یې برید کړی و. هغه د افغانستان د جګړې پای ته ځان ژمن وباله او زیاته یې کړه، اوس له ۲۰ کلونو قربانیو وروسته، د دې وخت را رسېدلای چې امریکایي ځواکونه بېرته خپل هېواد ته ستانه شي. بایډن زیاته کړه:... Читать дальше...

په داسې حال کې چې جګړو د یمن زیاتره وګړي د خوراک له کمښت سره مخامخ کړي او زياتره یې د روژه ماتې لپاره هم خواړه نه لري، په سرښار صنعا کې د ځوانانو یوه ډله د روژې میاشتې پر مهال له وس لرونکیو خلکو خواړه راټولوي او په بېوزله خلکو یې وېشي. دوی د دې کار لپاره د وجبه په نامه یوه ګاډۍ جوړه کړې او خلکو ته روژه ماتی ورکوي. ویډيو: رویټرز

د امریکا، روسیې، چین او پاکستان استازي سبا جمعه (د غويي ۱۰مه) د تروېکا غونډې په چوکاټ کې سره جرګه کېږي او د بحث موضوع یې د افغانستان سوله او دغه هېواد کې د سیاسي جوړجاړي هڅې دي.  د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړي استازي ضمیر کابلوف پرون چهارشنبه (د غويي ۸مه) تاس خبري اژانس ته وویل چې خپله دی، د افغانستان د سولې لپاره د امریکا استازی زلمی خلیلزاد او د پاکستان او چین استازي غونډه کې برخه اخلي.  ضمیر کابلوف ویلي، دوی به د جمعې د ورځې غونډه کې له یوه ګډ دریځه د افغانستان د سولې پر بهیر تمرکز وکړي او په خبره یې دغه خبرې به خوځنډه کړي. Читать дальше...