د پاکستاني وزیراعظم د مالي چارو سلاکار شوکت ترين وايي د دنيا د هر هېواد مرکزي بېنک همدومره واکداره وي نو ځکه پکې ستونزه نشته. هغه د دیسمبر په ۳۰مه يوې خبري غونډه ته وويل چې اوس به سټيټ بينک د حکومت له مداخلې پرته خپله پالیسیانې جوړې کړای شي
د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین وايي، باوري دی چې مسکو او واشنګټن به خپلو کې مؤثرې خبرې وکړي. پوتین دا خبره د امریکا له ولسمشر جو بایډن سره تر ټیليفوني خبرو مخکې کړې ده. ټاکل شوې ده چې پوتین او بایډن به نن خپلو کې ټیليفوني خبرې وکړي. د امریکا د ملي امنیت سلاکار ویاندې ایمیلي هارن پرون په یوه بیان کې د دې خبرو اعلان وکړ او ویېویل چې دواړه مشران به پر یو شمېر موضوعاتو وغږېږي چې په دې کې له روسیې سره په راتلونکي کې ډیپلوماتیک روابط هم شامل دي. ولسمشر پوتین د نوي میلادي کال په مناسبت د نړۍ مشرانو... Читать дальше...
د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکا ځانګړې استازې رینا امیري وايي، د افغانستان د ښځو او زیانګالو وګړو د ژوند د ناوړه وضعیت د بهبود لپاره به په خپل ټول توان هڅه وکړي. اغلې امیري دا خبره پرون پر خپل ټویټر له هغې څو ساعته وروسته وکړه چې د امریکا متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن نوموړې د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو په چارو کې د امریکا ځانګړې استازې وټاکله. دې افغان ټبرې امریکايۍ ویلي ویاړي چې ورته د افغانستان د ښځو، نجونو او خلکو د ملاتړ فرصت برابر شوی دی. د امریکا... Читать дальше...
زه منتظر وم چې د دفاع وزیر بسمالله خان راته زنګ وواهه او و یې ویل هر څه ړنګ شوي دي. دا هغه وخت وو چې غوښتل مې دفاع وزارت ته ولاړ شم. ۲۵ دقیقې منتظر وم، خو موټر رانغی.
په پنجشېر کې سیمهيیز طالب چارواکي وايي چې د دې ولایت د دوهمې حصې د ولسوالۍ پر ودانۍ راکټي برید شوی دی. د چارواکو په وینا برید تېره شپه شوې او چاتهیې مرګژوبله نهده اړولې. د پنجشېر دوهمې حصه کې د طالبانو د حکومت ولسوال مولوي نورالله میرزايي ازادي راډیو ته وویل چې درې تنه د دې پېښې په تړاو نیول شوي دي. په عین حال کې د سیمې یو اوسېدونکی چې د امنیتي دلایلو له کبلهیې نهغوښتل نومیې یاد شي ازادي راډیو ته ویلي چې تېره شپه د دوهمې حصې پر ولسوالۍ د سپکو او درنو وسلو برید شوی هغه څه چې ځايي طالب چارواکي یې ردوي. Читать дальше...
د دې اوونۍ د "هارون باچا هنري ګړۍ" خپرونې مېلمه مو د پېښور يو پېژندلی سندرغاړی ګل اکبر راهي دی. نوموړی د هنري کورنۍ دی او له تېرو شاوخوا ۲۰ کلونو راهيسې سندرې وايي. راهي له احمد ګل استاده هم زده کړې کړي او د هغه د انداز خپلولو هڅه کوي. راهي زياتوي، هنرمندان بايد د هنر ترڅنګ کوم بل کار روزګار هم ولري چې د ژوند اړتياوې په ښه توګه پوره کړای شي. د نوموړي دا خبرې او ځينې سندرې يې د غږ په ځای کې اورېدای شئ.
د افغانستان پرځول شوی ولسمشر محمد اشرف غني له یوه اوږدمهاله چوپتیا او د افغانستان له سقوط وروسته د لومړي ځل لپاره د نظام د سقوط په اړه خبرې وکړې. ښاغلي غني «بيبيسي ۴» راډيو سره په تازه مرکه کې د هغې ورځې په اړه وویل چې په ماسپښینیې دی له هېواد څخه ووت. ښاغلي غني د جمهوريت د سقوط د عواملو په اړه خپل ليدلوری څرګند کړ او د اګسټ پر ۱۵مهيې له افغانستان څخه د خپلې ناڅاپي وتنې دفاع وکړه. د افغانستان پرځول شوی ولسمشر محمد اشرف غني وایي د کابل د سقوط پر مهال خبر نهو چې چېرې ځي، خو د الوتکې له پورته کېدو وروسته پوه شو چې افغانستان پرېږدي. Читать дальше...
د اګسټ میاشتې په ۱۵مه نېټه طالبان کابل ته ننوتل او په افغانستان کې يې خپل واک اعلان کړ. له هغه راهیسې په هېواد کې د ښځو له کاره د بېبرخې کېدو او په سیاسي ډګر کې د ګوښه کېدو په اړه نړیوالو او افغانانو وخت په وخت سخته اندېښنه څرګنده کړې. پر دې موضوع ملالۍ بشير د ښځو د حقونو له فعالې فروزان رسولي سره خبرې کړي او په سر کې يې پوښتلې چې په سیاسي ډګر کې د ښځو مشارکت ولې مهم دی او که ښځو ته په دې برخه کې ونډه ورنهکړل شي، دا به د افغانستان څومره په زیان وي؟ د دې مرکې د اورېدو لپاره لاندې لېنک کېکاږئ... Читать дальше...
د ۲۰۲۱م کال پای ته رسېدو سره په افغانستان کې د زدهکړو او ښوونیزو چارو ته کتنه کوو. د اګسټ په ۱۵مه نېټه وروسته له هغه چې طالبان کابل ته ننوتل او په افغانستان کې يې خپل واک اعلان کړ، تر شپږم ټولګي پورتهیې د نجونو پر زدهکړو بندیز ولګاوه. که څه هم په یو شمېر ولایتونو کې نجونو ته د تر دوولسم ټولګي د زدهکړو حق ورکړل شو، خو په ډېری نورو ولایتونو کې اوس هم نجونې له دې حقه محرومې دي. ملالۍ بشیر پر همدې موضوع په هلمند ولایت کې د نجونو د یوه ښوونځي د پخوانۍ مدیرې او اوسنۍ ښوونکې قمر نیازۍ سره خبرې... Читать дальше...
په برما کې لسګونه خلکو د پوځي کودتا ضد احتجاجي لاریون کړی دی. دوی د ډېسېمبر پر ۲۹مه د لاریون پرمهال د انقلاب نعرې وهلې او وروسته یې پوځي وردۍ یا یونیفورم ته اور واچاوه. په هغه هېواد کې په فبرورۍ کې تر کودتا وروسته پراخې مظاهرې شوې وې چې رژیم وځپلې او ګڼ خلک یې ګرفتار کړل. د ازادې اسیا راډیو ویډیويي رپورټ.
د کونړ شلتن ولسوالۍ ته د لس ملیونو ډالرو په مالي لګښت اوسپنیز پل جوړیږي.یاد پل ۶۰ متره اوږودوالی او شپږ متره پلنوالی لري. دا خبره په کونړ کې د کونړ د اطلاعاتو او کلتور لپاره د طالبانو سرپرست رئیس مولوي نجیب الله (حنیف) ازادي راډیو ته وکړه. نوموړي وویل: "ولس د دې پُل جوړولو غوښتنه کوله او دغه اواز يې رسنیو کې هم پورته شو. شکر اوس دغه پُل منظور شوی او کار پرې پیل شوی دی، د پُل قیمت لس میلیونه امریکايي ډالر کېږي. پُل شپږ متره پلنوالی او شپيته متره اوږدوالی لري." په ورته وخت کې د سېمې اوسیدونکي... Читать дальше...
په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د استازولۍ سرپرست او مستشار نصیر احمد فایق ازادي راډیو سره په یوه ځانګړي مرکه کې وایي، له نیږدې څلورو میاشتو راهیسې یې تنخوا نه ده اخیستې او د استازولۍ له ټولو کار کوونکو سره په ګډه د افغانستان لپاره کار کوي. ښاغلی فایق وایي، ملګرو ملتونو کې د افغانستان د مخکیني استازي غلام محمد اسحاقزي له استعفا وروسته او د قانون پر بڼست ځکه چې دی د دې استازولۍ مستشار و، د دې استازولۍ د سرپرست په توګه وټاکل شو، خو دی نه وایي چې ښاغلي اسحاقزي د څه لپاره استعفا کړې ده؟ نصیر احمد... Читать дальше...
د واکمن تحریک انصاف ګوند یو سېنېټر د اپوزیشن د سیاستوالانو څرګندونې ردوي. فدا محمد مشال راډیو ته وویل، اوسمهال د قامي اسمبلۍ او سېنېټ غونډې روانې دي او پکې له مخالفو ګوندونو سره سلا مشورې روانې دي.
د طالبانو حکومت بهرنیو چارو وزارت له متحده عربي اماراتو غوښتي چې له افغانستان سره دې خپلو مالي او تخنیکي مرستو ته دوام ورکړي. د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي په خپل ټویټر پاڼه لیکلي چې د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي د متحده عربي اماراتو د هویت، ګمرکونو او سرحدونو د امنیت له وزیر علي محمد بن حماد الشامسي سره په لیدنه کې د دواړو هېوادونو ترمنځ په اقتصادي، پوهنې، تخنیکي او کرنې په برخو کې د همکاریو پر لارو چارو خبرې وکړې. د ښاغلی بلخي په خبره، ښاغلی متقي په دغه... Читать дальше...
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې د هرات ولایت سوداګرو ته ډاډ ورکړی چې امنیت به یې خوندي شي. د سوداګرۍ او پانګونې خوني مرستیال یونس مهمند نن پنجشنبه (د مرغومې په ۹مه) ازادي راډیو ته وویل، له امنیتي پلوه د سوداګرو له ګڼو شکایتونو وروسته، په هرات ولایت کې د طالبانو حکومت له لوړ پوړو امنیتي چارواکو سره ولیدل. دا لیدنه چې نن پنجشنبه د افغانستان سوداګرۍ او پانګونې خوني د پلاوي، هراتي سوداګرو او د هرات ولایت لپاره د طالبانو له امنیتي مسوولانو ترمنځ وشوه، په ترڅ کې یې د هرات امنیتي مسوولینو سوداګرو... Читать дальше...
طالبانو د افغانستان د پخواني هوایي ځواک هغو الوتکو او هلیکوپټرو د بېرته راستنولو پر سر له ګاونډیو هېوادونو سره بحثونه روان کړي چې دا مهال له افغانستانه بهر دي. د طالبانو د حکومت ویاند او د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت مرستیال ذبیح الله مجاهد د پنجشنبې په ورځ (د مرغومي ۹مه) ازادي راډیو ته وویل، دوی هڅه کوي چې ژر تر ژره دا الوتکې بېرته افغانستان ته انتقال شي. مجاهد وایي: "کومې الوتکې چې د افغانستان له خاورې بهر په نورو ملکونو کې دي، د دې الوتکو پرسر مو له یادو هېوادونو سره تماسونه نیولي او بحثونه روان... Читать дальше...
د امریکا د بهرنیو چاروزیر انتوني بلېنکن د افغان ښځو، نجونو او د بشري حقونو د چارو لپاره رینا امیري د دې وزارت د ځانګړې استازې او سټیفاني فوسټر د سلاکارې په توګه وټاکلې. د بهرنیو چارو وزارت په وېبپاڼه کې په یوه بیان کې ویل شوي چې د لوړو تجربو لرونکې او د درناوي وړ دغه مشرانې به په مهمو، د افغان ښځو، نجونو او بشري حقونو په چارو کې دې وزارت ته مشوره ورکوي. وزارت ویلي چې په عمومي سیاست، ډپلوماسۍ او د مدافعې په چارو کې به د دواړو له لسیزو تجربو څخه ګټه پورته کړي. د بیان له مخې بلېنکن ویلي چې رینا... Читать дальше...
له روسیې څخه جرمني ته د غځېدلې نورډ سټریم دوه لانجمنې نل لیکې عملیاتي کمپنۍ وایي، د دغې نل لیکې نوې برخه یې له ګازو ډګه کړې او هغه د ګازو لېږد ته اماده ده. سویس میشتې د نورډ سټریم دوه AG عملیاتي کمپنۍ پرون چهارشنبه (د مرغومي ۸مه) په یوه بیان کې وویل چې د نورډ سټریم نل لیکې دوهمې برخې ته د ګازو د داخلولو پروسه بشپړه شوې او په کې کافي فشار رامنځته شوی چې پر اساس یې په راتلونکې کې د ګازو د لېږد بهیر پیل شي. د بالتیک د سمندرګي په تل کې دغه دوه خوا په خوا تېره شوې د ګازو نل لیکه په کال کې د ۵۵ میلیارډ مکعب ګازو د لېږد ظرفیت لري. Читать дальше...
د اګسټ میاشتې په پنځلسمه نېټه طالبان کابل ته ننوتل او په افغانستان کې يې خپل واک اعلان کړ. له هغه راهیسې په هېواد کې د ښځو له کاره د بې برخې کېدو او په سیاسي ډګر کې د ګوښه کېدو په اړه نړیوالو او افغانانو وخت په وخت سخته اندېښنه څرګنده کړې. پر دې موضوع د ازادي راډیو خبریاله ملالۍ بشير د سولې او ډموکراسۍ لپاره د برابرۍ بنسټ له مرستیالې فروزان رسولي سره خبرې کړي او په سر کې يې پوښتلي په سیاسي ډګر کې د ښځو مشارکت ولې مهم دی او که ښځو ته په دې برخه کې ونډه ورنه کړل شي، دا به د افغانستان څومره په زیان... Читать дальше...
اېونېنګ سټنډرډ له بریتانیا خپرېدونکې اېونېنګ سټنډرډ ورځپانې د دې هېواد د پخواني صدراعظم ګورډن براون لیکنه خپره کړې چې پهکې وايي افغانستان له تر ټولو ستر معاصر بشري ناورین تېرېږي. د ښاغلي براون په وینا، لوېديځ باید په خپل تاریخ کې د یو هېواد لپاره تر ټولو زیاته بشري مرسته ځانګړې کړي ځکه چې په وینا یې افغانستان د اقتصادي او ټولنیز سقوط په درشل کې دی. د بریتانیا دا پخوانی صدراعظم زیاتوي، د افغانستان تر نيمايي زیات وګړي له لوږې سره مخ دي او په دې کې یو ملیون هغه ماشومان هم شامل دي چې قطحي یې په مرګ ګواښي. Читать дальше...
په کابل کې د چین یو شمېر مرستې پر بې وزلو مېرمنو وویشل شوې. د طالبانو د حکومت د کډوالو او بېرته راستنېدونکو چارو د وزارت د رسنیو سلاکار عبدالباسط انصاري ازادي راډیو ته د دې مرستو په اړه چې پرون ناوخته ووېشل شوې، وویل: "دغه مرستې چې وویشل شوې، زرو هغو مېرمنو ته ورکړل شوې چې په خپله د کورنیو سرپرستي کوي او ډېر مشکلات لري. په دې کې جامې او وریجي دي." ښاغلي انصاري له نورو هېوادونو هم وغوښتل چې له افغانانو سره بشري مرستې وکړي. ملګرو ملتونو په یوه نوي راپور کې څرګنده کړې ده چې په روان ژمي کې ښایي... Читать дальше...
په کندهار کې یو شمېر پخوانیو چارواکو، سوداګرو او قومي مشرانو د یوې غونډې پر مهال د امریکا له متحد ایالاتونو او نړیوالې ټولنې وغوښتل چې د افغانستان کنګل شوې شتمني ورپریږدي. د چهارشنبې په ورځ (د مرغومي ۸مه) د دې غونډې پر مهال د کندهار پخواني والي ګل اغا شیرزي وویل، که وضعیت همداسې دوام وکړي اسلامي امارات به سقوط شي: "ته خو هغه امریکا یې چې د روس په مقابل کې دې له موږ سره مرستې کولې، راشه خپل سفارت پرانېزه، سیاسي روابط سم کړه، دا هېواد بېرته په پښو ودروه، ځکه که دا اقتصاد خراب شي دا هېواد دا حکومت... Читать дальше...
د افغانستان برېښنا شرکت د چهارشنبې په ورځ (د مرغومي ۸مه) وویل، له ازبیکستانه افغانستان ته وارداتي برېښنا پنځوس په سلو کې کمه شوې ده. د برېښنا شرکت په وینا د دې علت تخنیکي دی او هڅې روانې دي چې ډېر ژر دا ستونزه حل شي. دې ستونزې د کابل په شمول د افغانستان د پنځلس ولایتونو برېښنا اغېزمنه کړې ده. افغانستان شااوخوا اویا فیصده برېښنا له ازبیکستان، ترکمنستان، تاجکستان او ایران څخه واردوي. د ژمي په را رسېدو سره د کابل په ګډون د افغانستان په اکثرو ولایتونو کې د برېښنا پارچاوي زیاته شوې ده.
د روغتیا د نړیوال سازمان مشر خبرداری ورکړ چې د کرونا وبا اومېکرون او ډېلټا بڼې به نړۍ له یوه سونامي سره مخامخ کړي. ټېډروس ادهانوم ګیبریسسوس پرون چهارشنبه (د مرغومي ۸مه) په جنیوا کې خبري غونډې ته وویل: "د اوس لپاره ډېلټا او اومېکرون دوه ګوني ګواښونه دي چې مثبتې پېښې ډېرې زیاتوي او یو ځل بیا د بسترېدو او مړینې شمېرې لوړوي. زه ډېر زیات اندېښمن یم، که اومېکرون چې ډېر ژر خپریږي، له ډېلټا سره یوځای په یوه وخت په خپرېدو وي، سونامي به رامنځته کړي." د روغتیا د نړیوال سازمان د راپور له مخې د ډسمبر له ۲۲مې... Читать дальше...
د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر جوبایډن به نن پنجشنبه (د مرغومي ۹مه) په ټیلیفون د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره خبرې وکړي. دا خبرې په داسې وخت کې کېږي چې د اوکراین له پولې سره نژدې د روسیي ځواکونو د شمېر د زیاتېدو له امله د دواړو هېوادو ترمنځ کړکېچ زیات شوی دی. په ورته وخت کې مسکو له واشنګټن څخه امنیتي تضمین غواړي. د امریکا د ملي امنیت د سلاکار ویاندې ایمیلي هارن پرون چهارشنبه (د مرغومي ۸مه) په یوه بیان کې وویل چې دواړه مشران به پر یو شمېر موضوعاتو وغږیږي چې په دې کې له روسیې سره په راتلونکي کې ډپلوماټیک روابط هم شامل دي. Читать дальше...