Новости за 19.03.2021

Эл аралык "Хюман Райтс Уотч" укук коргоо уюму Азербайжанды жикчил Тоолуу Карабактагы согуш маалында колго түшкөн армян туткундарына жасалган катаал мамилелер боюнча бардык айыптоолорду териштирүүгө жана күнөөлүүлөрдү жоопко тартууга чакырды. Ошондой эле Азербайжан бийлиги эл аралык мыйзамдар боюнча адам укуктарын коргоосу керек экенин эскертти. Ал эми расмий Баку армян туткундардын дээрлик бардыгы каршы тарапка өткөрүлгөнүн баса белгиледи. Баш кеңсеси Нью-Йоркто жайгашкан эл аралык "Хюман Райтс... Читать дальше...

Иранда Нооруз майрамы белгиленээр алдында «Чек арасыз кабарчылар»  (RSF) укук коргоо уюму расмий Тегеранды абакта жаткан 21 журналистти бул майрамдын урматына бошотууга чакырды. «Алардын жалгыз кылмышы  -  өз милдетин так аткарып, маалыматтарды жеткирип турганы болгон», - деп айтылат уюмдун билдирүүсүндө. «Чек арасыз кабарчылар»  уюму бийликтерди ирандыктардын эң башкы майрамы саналган ноорузду белгилөө күндөрү абактагы журналисттерди эркиндикке чыгарып, үй-бүлөлөрү менен майрамды чогуу тосуусуна шарт түзүүгө чакырды. Читать дальше...

Евробиримдикке мүчө өлкө Болгариянын башкалаасы Софияда жана Перник шаарында "Орусиянын пайдасына тыңчылык кылган" деген доо боюнча бир нече киши кармалды. Аларды кармоо боюнча атайын коопсуздук амалдары жүргөнүн мамлекеттик телеканал 19-мартта кабарлады. Кармалгандардын экөөсү - болгар армиясынын офицерлери, бирөө болсо - чалгынга каршы кызматтын мурдагы кызматкери. Болгариянын Башкы прокуратурасынын басма сөз катчысы Сиика Милеванын 19-мартта билдиргенине караганда, кылмышка шектүүлөр "Коргоо... Читать дальше...

Тажикстанда 1990-жылдардагы жарандык согуш жылдарында «талаа колбашчысы» болгон учурда бир катар кылмыштарды жасаган деп айыпталган Хожо Каримов (Хӯҷа Каримов)  14 жылга күчөтүлгөн тартиптеги абакка кесилди. Бул өкүм 2021-жылы февралда эле чыгарылган, бирок 19-мартта гана өкүм тууралуу "Азаттык" үналгысына ачыкталган.  «Азаттыктын» тажик кызматынын кабарлашынча, 61 жаштагы Каримов адам өлтүрүү, талап-тоноо, кишилерди барымтага алуу доолору боюнча айыптуу деп табылган. Тасма. «Азаттыктын» тажик... Читать дальше...

Ооган өкмөтү жана “Талибан" кыймылы Ооганстанда тынчтык орнотуу боюнча сүйлөшүүлөрдү тездетүүнү макулдашты. Мындай жыйынтыкка 18-мартта Москвада өткөн конференцияда жетишилгенин Ооганстандын улуттук элдешүү боюнча жогорку кеңешинин төрагасы Абдулла Абдулла орусиялык маалымат каражаттарына билдирген. Ал жолугушууда атайын чечим кабыл алынбаганы менен, тараптар тынчтык процессин тездетүү каалоосун айтканын кошумчалаган. Конференциядан соң АКШнын, Орусиянын, Кытайдын жана Пакистандын өкүлдөрү тараткан... Читать дальше...

Аралыктан окуу Кыргызстандын билим берүү тармагы үчүн чоң сыноо болду. Онлайн билим берүү кандай артыкчылыктар жана кемчиликтер менен коштолду? Кырдаал кандай өзгөрүүлөр керек экенин көрсөттү? "Азаттык плюстун" кезектеги чыгарылышында ушул суроолорго жооп издейбиз.

Учактагы ымыркайдын өмүрүн сактап калуу үчүн  19-мартта Бишкек-Стамбул каттамындагы жүргүнчү учак оболу Стамбул шаарына эмес, борбор шаар Анкарадагы эл аралык аба майданына чукул кондурулгандыгы кабарланды. Бул тууралуу түркиялык "Демирөрен" кабар агенттиги жана башка маалымат каражаттары билдиришти. ЖМКнын маалымдашына караганда,  "Түрк аба жолдору" компаниясына таандык Бишкек-Стамбул ТК-347  номурлуу каттамындагы учак Бишкек убактысы менен саат 16.15те Анкара шаарындагы Эсенбога аба майданына чукул конгон. Читать дальше...

Өзгөн шаарында белгисиз адамдар үч кишини атып кетти. Депутат Марат Аманкулов мыйзамсыз байыган деп шектелүүдө. Анын байлыгы бир жарым миллиард сомдон ашык деп бааланды. Human Rights Watch Азербайжанды туткунга түшкөн армян аскерлерин кыйноо боюнча фактыларды териштирүүгө чакырды.

2020-жыл оңой болгон жок. COVID-19 пандемиясы бардык өлкөлөрдүн экономикасына сокку урду, алардын арасында Кыргызстан да бар.

Улустун Улуу күнүн майрамдайлыбы, же жокпу?.. Босогобузга жакындаган нооруз майрамы тууралуу блогчу Элмурат Кочкор уулунун сереби.

Кыргызстандын Британиядагы элчиси Эдил Байсалов «Азаттыктын» «Эки-бир» берүүсүнө маек куруп жатып, мурдагы президенттер Роза Отунбаева менен Сооронбай Жээнбековдун «экс-президент» макамын алуу тууралуу коомчулуктагы чакырыктарга байланыштуу пикирин билдирди. Ал мындай идеяны көтөргөндөрдү сынга алды. «Мен мындай маселени керек болсо сүйлөбөй коёт элем. Мындай демилге чыга берет, 6 миллиондун арасында бирөө жарым ушинтип айтып коюшу мүмкүн. Бул маселени биздин медиа каражаттарыбыз чыгарбай деле койсо болмок. Читать дальше...

Аляскадагы сүйлөшүүлөрү протоколдон тыш кетип, ачык сын-пикир,  куйкум сөз, кайым айтышуудан башталды.

Кылмыш кодексинин «Бийликти күч менен басып алууга ачык чакырык» жана «Массалык башаламандык» деген эки беренесинин негизинде бир айга камалган Тилекмат Кудайберген уулунун ачкачылык акциясы уланууда. Бул иш боюнча башкалар да суракка чакыртыла баштады. Митингден кийин күчөгөн кысым Журналист, “Ханституцияга каршы” борборунун активдүү мүчөсү Эрлан Бекчоро уулу 19-мартта Бишкек шаардык ички иштер башкармалыгына чакыртылып, камакка алынган активист Тилекмат Кудайберген уулунун иши боюнча күбө катары үч саатка жакын сурак берип чыкты. Читать дальше...

COVID-19га каршы 150 миң дозалык «SinoPfarm» вакцинасы Кытайдан Кыргызстанга гуманитардык жардам катары акысыз берилди. Өкмөттүн басма сөз кызматы билдиргендей, 19-мартта жардамды кабыл алуу иш чарасына премьер-министр Улукбек Марипов,  Кытайдын Кыргызстандагы элчиси Ду Дэвэнь катышты.  Марипов Кыргызстан коронавируска каршы жеке күч-аракети, эл аралык өнөктөштөрдүн көмөгүнө таянып күрөшүп жатканын билдирди.  Кытайдын элчиси гуманитардык жардам эки өлкө ортосундагы достук мамилелерден кабар берерин айтты. Читать дальше...

Жүздөгөн, кээ бир учурда миңдеген улакчылар кең талаага чогулуп улак тартышат. Ошол жерде эрендердин билегиндеги күчү, минген атынын күлүктүгү аныкталат.

2020-жылдын жаз айларында Кыргызстанда коронавирус инфекциясы катталып, элдин үрөйү учуп турган маалда Ат-Башы районунун Ача-Кайыңды айылынын медайымдары кыйналган учурлар көп болду. Себеби айыл тургундары вируска ишенбей, медкызматкерлерди күнөөлөшүп, кол көтөрүүгө чейин барышкан. Кийин адамдар каза таба баштаганда гана медиктерге кайрылгандар арбыган.

Ысык-Көлдөгү "Радуга West" эс алуу жайындагы бассейнге буркини (мусулман аялдардын сууга түшүүчү кийими) менен түшүүгө  тыюу салынганына каршы арыз сотко чейинки өндүрүштөн кыскартылды. Бул тууралуу укук коргоочу Эржан Сулайман "Азаттыкка" билдирди. Укук коргоочу милициянын мындай аракети Жазык кодексинин 185-беренесине ("Адамдын тең укуктуулугун бузуу")  каршы келерин айтууда.   ""Радуга West"  эс алуу борборунун администрациясы кечирим да сурашкан жок. Мусулман айымдарына  тең укуктуу кызмат көрсөтүүдөн баш тартышты"... Читать дальше...

Президенттин жана өкмөттүн иш башкармалыгына караштуу «Ала-Арча кыргыз мамлекеттик жаратылыш паркы» мамлекеттик мекемесинин балансында турган малдын иш жүзүндөгү жана документалдык санын салыштыруу учурунда, 39 баш жылкы жана 26 баш топоз жетишпегени аныкталды. Бул тууралуу Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитет (УКМК) кабарлады. Тергөөдө такталгандай, жооптуу адамдардын мыйзамсыз иш-аракеттеринин натыйжасында мамлекетке 3,7 миллион сомдон ашык зыян келтирилген. Расмий билдирмеде, мамлекеттик... Читать дальше...

«Кыргызгидромет» борбору кабарлагандай 20-марттан 22-мартка чейин жаап өткөн жана күтүлүп жаткан жаан-чачынга байланыштуу Кыргызстандын тоолуу райондорунда, автожолдордо кар көчкү түшүү коркунучу бар. Жолдор тайгак болуп, муз тоңот. Унаалардын ортосундагы аралык 500 метрден кем болбошу зарыл. 20-мартта түнкүсүн Талас, Жалал-Абад, Баткен облустарынын тоолуу райондорунда кар жаашы мүмкүн, калган аймактарда жаан-чачын болбойт. Күндүз Талас облусунун көпчүлүк аймактарында, Чүй, Баткен облустарынын кээ бир райондорунда жаан... Читать дальше...

Латвия, Германия жана Италия коронавируска каршы AstraZeneca вакцинасы менен жарандарын эмдөөнү улантат. Мындай чечимди аталган өлкөлөрдүн бийлиги Европанын Дары-дармек агенттиги AstraZeneca вакцинасын “коопсуз жана эффективдүү” деп тапкан соң кабыл алды. Агенттиктин коопсуздук боюнча эксперттик тобу иликтөө жүргүзүп, вакцинанын адам өмүрү үчүн зыяны жок деген жыйынтыкка келген. Дал ушундай эле корутундуну Британиянын медициналык регулятору жана Нидерланддардын изилдөө борбору чыгарды. Европанын... Читать дальше...

Бишкектин Биринчи май райондук соту 19-мартта экс-премьер-министр Мухаммедкалый Абылгазиевдин бөгөт чарасын карап, анын камактагы мөөнөтүн дагы 2 айга узартты. Райондук соттун басма сөз катчысы Айзада Момунова «Азаттыкка» билдиргендей, мурдагы өкмөт башчы Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин (УКМК) тергөө абагында 2021-жылдын 26-майына чейин кармалат. Соттук олтурумга Абылгазиев өзү алынып келинди. Журналисттердин «козголгон кылмыш ишин саясий иш деп эсептейсизби?» деген суроосуна... Читать дальше...

Human Rights Watch (HRW) уюму Азербайжанды былтыр күзүндөгү Тоолуу Карабак үчүн согушта туткунга түшкөн армян аскерлерин кыйноого байланыштуу маалыматтарды териштирип, күнөөлүүлөрдү жазага тартууга чакырды. “Азербайжан күчтөрү армян аскерлери колго түшкөндө, бир жерден экинчи жерге алып барганда жана камактагы кезинде ырайымсыз кыйноого алып, ыдык көрсөткөн”, деп айтылат HRWдын 19-мартта тараткан баяндамасында. Уюм туткунга түшкөн аскерлер жана жайкын тургундарды бошотуп, акыркы жолу Азербайжан... Читать дальше...

Журналист, жарандык активист Эрлан Бекчоро уулу 19-мартта Бишкек шаардык ички иштер башкармалыгына сурак берип чыкты. Бул тууралуу ал өзү «Фейсбуктагы» баракчасында кабарлады. «Күбө катары Бишкек шаардык ички иштер башкармалыгына чакырылып, сурак берип чыктым. Жеңиш Молдокматов, Тилекмат Кудайбергенов жана «Ханституцияга каршы» борбор боюнча суроолор болду. Тергөөнүн купуя сырын сактоо боюнча кагазга кол коюп бергениме байланыштуу, сурактын жүрүшү боюнча айта албайм», -деп жазды ал. Эрлан Бекчоро... Читать дальше...

АКШ Сенаты Уильям Бөрнстү Борбордук чалгын башкармалыгынын (CIA) директорлугуна бекитти. Анын талапкерлигине бир да сенатор каршы болгон жок. Жакынкы убакта Бөрнс ант берип, кызматка киришет. 30 жылдан ашык дипломатиялык кызматта иштеген Уильям Бөрнс (William Joseph "Bill" Burns) мырза Барак Обама президент болуп турган кезинде мамлекеттик катчынын (тышкы иштер министринин) орун басары болуп иштеген. Ал эми ага чейин 2005-2008-жылдары АКШнын Орусиядагы элчиси кызматын аркалаган. Уильям Бөрнс... Читать дальше...

Өзбекстандык документалист-фотограф Эльёр Нематов “Азаттыкка” келип, бала чагы, сүрөткерлик өнөрү, учурда тартып жаткан даректүү тасмалары жана Кыргызстан тууралуу айтып берди. - Кыргызстанга бир топ линогравюра ыкмасы менен тартылган сүрөттөрүңүздү алып келипсиз. Кантип бул жанрга өтүп калдыңыз? Кыйын болбодубу? - Мени үйрөткөн устат болбоду. Интернеттен эле үйрөнүп алдым. Instagram платформасынан ар кыл сүрөтчүлөрдүн эмгектерин карап, өзүмдүкүн алардыкына салыштырам. Мен өзүм график-сүрөтчү болуш үчүн окугам... Читать дальше...