د ۲۰۲۱ کال د اګست په ۱۵مه د طالبان کابل ته ننوتل او جمهوري نظام سقوط شو. په تېرو لسو میاشتو کې افغانان له اقتصادي ستونزو سره مخ شول، د نجونو لیسې او ښوونځي بند شول، پر ښځو محدودیتونه ولګېدل، طالبان له بشري حقونو په سرغړونو تورن شول او د ټولشموله حکومت غوښتنې ترې وشوې. د طالبانو سرپرست حکومت وايي، جګړه او اداري فساد پای ته رسېدلي او نورو ستونزو ته به د وخت په تېرېدو سره حل لارې وموندل شي.
لس میاشتې کېږي چې طالبان په افغانستان کې واکمن دي او لس میاشتې کېږي چې اکثره نجونې له زده کړو بې برخې دي. عصمت څاروان په دې موضوع د ښځو د حقونو له یوې فعالې ماریا توتاخیلې سره مرکه کړې او لومړی یې ورته ویلي چې د دې په نظر ښوونځیو ته د نجونو نه پرېښودل د یوه هیواد لپاره څومره تاوان دی او اثرات به یې څه وي؟
له برېتانیا څخه رواندا ته د پناه غوښتونکو پلان شوې الوتنه پرون وروسته له هغه کنسل شوه چې د اروپايي ټولنې د بشري حقونو محکمې مداخله وکړه او ویې ویل، دا پلان ښايي دې پناه غوښتونکو ته نه جبرانېدونکی زیان واړوي. پرون له دې مخکې د لندن د استیناف محکمې روانډا ته د یو شمېر پناه غوښتونکو د لېږلو په اړه د حکومت پرېکړه تایید کړه. د برېتانیا حکومت ویل وروسته له دې یو شمېر مجرد پناه غوښتونکي روانډا ته لېږي او تر څو چې قضیې یې څېړل کېږي همالته به اوسي. په وروستیو څو کلونو کې له افغانستان، سوریې، سودان،... Читать дальше...
وروسته له دې چې د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې له زمبابوې درې یو ورځینۍ او ۳ شل اوره سیالۍ وګټلې، زیمبابوې د خپل ملي ټیم خپل روزونکی له دندې ګوښه کړ. پرون په وروستۍ شل اوره سیالۍ کې اوولس کلن نور احمد لکڼوال په ۴ ویکټونو نه یوازې د زمبابوې لوبډله بلکې د کرېکټ ډېر نور مینه وال حیرانه کړل. د لکڼوال ویکټو او سیالې لوبډلې ته د لږو منډو ورکول سبب شو چې زمبابوې د افغانستان له لوري نسبتاً ټیټ ټاکل شوی هدف پوره نه کړي او درېیمه شل اوره سیالي هم وبایلي. له شپږو پر لهپسې ماتو وروسته د زمبابوې د کرکټ... Читать дальше...
د برېتانیا یوې محکمې روانډا ته ته د یو شمېر پناه غوښتونکو د لېږلو په اړه د حکومت پرېکړه تایید کړه. د ېرېتانیا حکومت ویلي چې له دې ایسته یو شمېر مجرد پناه غوښتونکي له برېتانیا څخه روانډا ته لېږي او تر څو چې یې قضیې څېړل کېږي همالته به و اوسي. د لندن د استناف محکمې له برېتانیا څخه روانډا ته د پناه غوښتونکو د استولو د پرېکړې د مخنیوي غوښتنه رد کړه او د حکومت فیصله یې تایید کړه. دا پرېکړه د کډوالو د لویې کمېشنرۍ او د بشري حقونو د څو موسسو له سخت مخالفت سره مخامخ شوې وه.
د افغانستان د فوټبال ملي لوبډلې اسیايي جام ته د غوراوي لپاره خپله وروستۍ مسابقه پرون له کمبودیا سره دوه پر دوه مساوي کړه. په پرونۍ مسابقه کې د افغانستان لوبډله تر ۸۱ دقیقې پورې دوه په یو وړاندې و خو سیاله لوبډله وتوانېده چې لوبه مساوي کړي. د افغانستان دوه ګولونه فیصل ښایسته او مصطفي ځاځي ووهل. د دې لپاره چې افغانستان خپلې نورې مسابقې بایللې وې، اسیايي جام ته د وتو چانس یې له لاسه ورکړ.
ټاکل شوې ده چې د امریکا ولسمشر جو بایډن نن (چهارشنبه) د سعودي عربستان له پاچا ملک سلمان او ولیعهد محمد بن سلمان سره وویني. د سعودي عربستان د رسنیو د راپور له مخې، ښاغلی بایډن د عربي هېوادونو د خلبیج شورا په سرمشریزه کې د ګډون لپاره دې هېواد ته سفر کوي. تمه ده چې د مصر ولسمشر عبدالفتاح السیسي، د اردن پاچا ملک عبدالله او د عراق صدر اعظم مصطفي کاظم هم په دې سرمشریزه کې ګډون وکړي.
د پاکستان حکومتي سرچینې وايي، هڅه کوي چې پخوانی پوځي ولسمشر پروېز مشرف، چې سخت ناروغ دی، خپل هېواد ته ولېږدوي. د جمعې په ورځ د مشرف روغتیايي حال ډېر خراب شو او د دوبۍ په امریکايي روغتون کې بستر شو. د پاکستان حکومت غواړي چې د مشرف د کورنۍ او ډاکترانو په سپارښتنه نوموړی خپل هېواد ته ولېږدوي. ۷۹ کلن مشرف له څو کلونو راهیسې ناروغ دی خو د جمعې په ورځ یې حال نازک شو. ډاکتران وايي چې د مشرف د بدن ډېرو غړیو کار پرې ایښی دی. پروېز مشرف له ۲۰۱۶ م کال راهیسې په متحده عربي اماراتو کې اوسي.
ایراني چارواکي وايي، په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو وروسته په ایران کې د ماشومو کارګرانو شمېر ۲۰ برابره زیات شوی دی. د ایران د عدلیې وزارت د بشري حقونو او نړیوالو چارو مرستیال فتاح احمدي پرون وویل، په افغانستان کې د طالبانو له واک ته رسېدو سره د کورنیو اقتصادي ژوند ناامن شوی او په نتیجه کې یې په ایران کې د کارګرو ماشومانو شمېر په ځلونو زیات شوی دی. دا په داسې حال کې ده چې د نړيوالو سازمانونو لخوا څو ځل افغانستان کې هم د ماشومانو پر ناوړه وضعيت اندېښنه وښودل شوه.
د طالبانو د حکومت د ریل لارو د ادارې ريیس بخت الرحمان شرافت، چې له ایراني چارواکو د خبرو لپاره ایران ته تللی، د دغه هېواد د ریل لارو د ادارې له رييس سره د خواف – هرات د ریل پټلۍ د فعالیدو په اړه خبرې وکړې. د ایران د خواف او هرات ترمنځ د ريللارې د جوړېدو کار تر ډېره د افغانستان د تیر حکومت په مهال بشپړ شوی خو وروسته له دې چې طالبان واک ته رسېدلي، د دې پروژې کار نیمګړی پاتې دی. ایران ژمنه کړې چې دا ریللار به د هرات تر هوايي ډګره پورې رسوي. د طالبانو د ريللارو د ادارې له ريیس سره د هغه ایراني ساري ژمنه وکړه چې ځنډېدلی کار به پیل او بشپړ کړي.
د انترنټي او مجازي فضا د کارونکو په زیاتېدلو سره سم ځینې دوکه کوونکي او هکران په پوره مهارت سره په دې توانېدلي، چې د یو شمېر کسانو پیسې غلا کړي. په دې راپور کې یو شمېر هغه خلک چې د انټرنټي غلاوو ښکار شوي، له ازادي راډیو سره غږېدلي دي. د ځينو په خبره، چې په یوه شرکت کې یې، چې دوی ته ویلي وه، انلاین سوداګريز شرکت دی، نوم لیکنه کړې وه او یو څه پیسې یې د سوداګرۍ له پاره سیستم ته لېږدولې وې، ترڅو په انلاین ډول سوداګري وکړي. څه موده وروسته په دې پوهېدلي دي، چې خپلې پیسې بېرته نهشي اخیستي، د... Читать дальше...
د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډلې له درو یو ورځنیو سیالیو وروسته په درو شل اوره سیالیو کې هم زیمبابوې ته ماتې ورکړه. پرون په وروستۍ شل اوره مسابقه کې، د افغانستان د ملي لوبډلې په ترکیب کې بدلون راوړل شوی و او د لومړي ځل لپاره نور احمد لکڼوال ته موقع ورکړل شوه چې ښه وځلېد. دا بري د افغانستان د درجه بندۍ او نړیوال جام ته د لار موندلو لپاره څومره اهمیت لري؟ د افغانستان د کرېکټ ملي لوبډلې د زیمبابوې په کوربه توب د یو ورځینیو او شل اوره سیالیو مسابقې په داسې حال کې وګټلې چې هیڅ لوبه یې ونه بایلله.... Читать дальше...
یو شمېر لویدیځو ورځپاڼو او خپرونو د هغو افغانانو په اړه چې د طالبانو له خوا د کابل له نیولو وروسته د امریکا د تخلیې په ترڅ کې مړه شوي، د څېړنې نتیجې ته پام اړولی دی. نیویارک ټایمز، لاس انجلس ټایمز، انسایډر او میل انلاین د امریکا د هوایي ځواکونو د ویاندې ان سټیفانیک له قوله لیکلي چې ویلي یې دي، د دغې پېښې په وروستۍ څېړنه کې چې د امریکا د هوایي ځواکونو قومندانۍ او د امریکا د مرکزي قواوو قومندانۍ ترسره کړې، معلومه شوې چې د الوتکو پیلوټانو او عملې یې له مقرراتو سرغړونه نهده کړې او له دې پرته چې په... Читать дальше...
په داسې حال کې چې له نورستان څخه رارسېدلي راپورونه وايي چې د دغه ولایت د نورګرام ولسوالۍ په ځنګلونو کې بیا اور لګېدلی، له ننګرهار څخه هم ورکړای شوي راپورونه ښېي چې د دغه ولایت د هسکې مېنې ولسوالۍ په ځنګلونو کې اور بل شوی دی. تر دې وړاندې د خوست او کونړ په ځنګلونو کې اورلګېدلی و او د ځینو راپورونو پر اساس د خوست د جلغوزو په ځینو ځنګلونو کې یو وار بیا اور لګېدلی دی. د نورستان د نورګرام ولسوالۍ اوسېدونکي مولوي امان الله تېره شپه د دې ولسوالۍ په ځنګلونو کې د بیاځلي اورلګېدنې په اړه ازادي راډیو ته... Читать дальше...
له هغې ورځې چې افغان نجونې د افغانستان په اکثرو سیمو کې له شپږم ټولګې پورته زده کړو بې برخې شوي، نن لس میاشتې پوره کېږي. هغه نجونې چې ښوونځیو ته له تلو منع شوي، وايي چې د خپلې راتلونکې په اړه اندېښمنې دي. یوې داسې زده کوونکې، چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، ازادي راډیو ته وویل: "په نهم ټولګي کې یم، ډېرې هیلې مې لرلې خو له بده مرغه دوی (طالبانو) زموږ ټولې هیلې مړاوې کړې." یوه بله زده کوونکې، چې خپل نوم ملکه راښيي او د طالبانو د واک ته رسېدو په مهال د دوولسم ټولګي زده کوونکې وه، وايي، د ښوونځیو پرانیستلو ته انتظار ده. Читать дальше...