Новости за 24.03.2021

د افغانستان د کورنیو چارو وزارت وایي، تېرو دو کلونو کې پر کمال خان بند ۳۵ "ترهګریز" بریدونه شوي دي.  د دغه وزارت ویاند طارق ارین رسنیو ته په استول شوي بیان کې ویلي، د دغو بریدونو له کبله ۳۹ امنیتي ساتونکي وژل یا ټپيان شوي او ۲۸ نور د دوی په ټکو د طالبانو له‌خوا اسیران شوي دي. ارین دغه‌راز ادعا کړې چې پر دې بند ۹۸ بریدونه شنډ شوي او دغه‌راز هغه څلور کړۍ ماینونه هم کشف شوي چې د بند شاوخوا ځای پر ځای شوي وو. تر اوسه وسله‌والو طالبانو د کورنیو چارو وزارت د دغې ادعا په اړه څه نه‌دي ویلي.

مالیزیا له پلاستیک سره په جنجال کې ده، له استعمال شوي پلاستیک سره، خو د چهارشنبې په ورځ د مالیزیا د چاپېریال ساتنې وزارت وویل چې د امریکا له متحده ایالاتو څخه د استعمال شوي پلاستیک کانتینر به بېرته امریکا ته مسترد کړي. د بازل په نوم د ملګرو ملتونو د یوه تړون له مخې د استعمال شوي پلاستیک صادرات منع شوي، دا تړون مالیزیا لاسلیک کړی او متحده ایالاتو نه‌دی لاسلیک کړی. روېټرز اژانس څرګندوي چې د کوالالامپور دا اقدام د پلاستیک په برخه کې د ملګرو ملتونو د پرېکړې لومړۍ نښه ده.  دوه کاله مخکې تر ۱۸۰ ډېرو... Читать дальше...

په بریتانیا کې پرون د نقاشۍ یوه تابلو په ۱۶،۸ ملیونه پونډه وپلورل شوه. دغه هنري اثر چې تر اوسه‌یې د نقاش هویت څرګند شوی نه‌دی، د لوبې بدلوونکې یا (Game Changer) نومېږي. دغه تابلو د لومړي ځل لپاره تېر کال په بریتانیا کې د یوه روغتون پر دېوال ولیدل شوه. ویل کېږي دا د هغو روغتیایي کارکوونکو د ستاینې په هدف جوړه شوې چې له 'کووېډ-۱۹' سره په مبارزه بوخت دي. په بریتانیا کې د کریستي لیلام یوه چارواکي چې دا تابلو یې خرڅه کړې ویلي، پیسې به‌یې د کرونا ضد لارو چارو باندې ولګول شي.

په افغانستان کې لاهم په نري رنځ ناروغۍ د اخته کېدو او له امله د مړینې کچه  لوړه ده. د افغانستان عامې روغتیا وزارت وایي، په تېر یوه کال کې نږدې ۱۰ زره کسان په دغې ناروغۍ د اخته کېدو له امله مړه شوي دي. د دې وزارت سرپرست وحید مجروح د چهارشنبې په ورځ «۱۴۰۰ کال د وري ۰۴» له نري رنځ سره د مبارزې د نړیوالې ورځې په مناسبت غونډه کې وویل چې د دې ناروغۍ د کنټرول او پرې د اخته کسانو د درملنې لپاره جدي هڅه روانه ده. ښاغلی مجروح زیاتوي: "هڅه مو دا ده چې له موجودو منابعو څخه سمه، شفافه او هدفمنده ګټه پورته... Читать дальше...

د افغانستان جمهور رئیس محمد اشرف غني په افغان سوله کې د ښکېلو اړخونو له‌خوا د طرحو وړاندې کولو په اړه وویل، افغانان یو دي او دا طرحې یې له خپل مسیر څخه نه‌شي اړولی. په داسې حال کې چې د افغان سولې په بهیر کې تل په کور دننه اجماع ټینګار شوی، ښاغلی غني وایي، د جمهوریت په رهبرۍ کې اوسنی یووالی د هېواد په معاصر تاریخ کې ساری نه‌لري. جمهور رئیس غني د چهارشنبې په ورځ د کمال خان بند د پرانیستې په مراسمو کې وویل: "د اسلامي جمهوریت دولت کې چې کوم یووالی رامنځته شوی د افغانستان معاصر تاریخ کې ساری نه‌لري،... Читать дальше...

جمهور رئیس غني وايي چې له دې وروسته به د افغانستان اوبه پر ایران وپلورل شي. د کمال خان بند د ۹ مېګا واټه برېښنا د تولید د ظرفیت سربېره، ۱۷۴ زره هکټاره ځمکه خړوبوي او ۵۲ ملیونه متر مکعبه اوبه ذخیره کوي. نور په دې راپور کې وګورئ.

د افغانستان د بشر حقونو خپلواک کمېسیون وایي په کابل کې پر نهه کلنې نجلۍ د جنسي تېري عاملینو سره باید ژر تر ژره قانوني چلند وشي. ‎دغه کمېسیون پر یادې ماشومې جنسي تېری غندي. د افغانستان د بشر حقونو خپلواک کمېسیون پر دغې ماشومې د جنسي تېري عاملینو سره د قانوني چلند او د قضیې د قضایي کولو غوښتونکی دی. ‎د دغه کمېسیون د نشراتو او رسنیو برخې مشر ذبیح‌الله فرهنګ وايي: "شدیداً یې غندو، له عدلي او قضایي ادارو غواړو چې عاملین‌یې تر عدلي او قضایي چلند لاندې ونیسي، دا ‌‌‌‌‌‌ وضعیت ‌‌‌‌‌‌ډېر د اندېښنې وړ... Читать дальше...

دا فیسټیوال د مسکو په مرکز کې په یوه ورزشي لوبغالي کې جوړ شوی و. د دې فیسټیوال ډېری ګډون کوونکي د مرکزي اسیا هېوادونو څخه وو چې روسیې ته د کار لپاره تللي دي. په دې فیسټیوال کې دودیز خواړه، موسیقي، د پامیر د خلکو نڅا او همدارنګه دودیزې لوبې هم په دوستانه او نمایشي توګه ترسره شوې.

کرونا وبا د اروپایي ټولنې پر زاړه وارداتي او صادراتي سیستم اغېز کړی دی.  تمه ده چې نن د ۲۷ غړو هېوادونو دا ټولنه خپلې پرېکړې اعلان کړي چې کومو هېوادونو ته به د کرونا ضد واکسین نه‌لېږي او له کومو هېوادو به څومره واکسین واردوي. اروپایي ټولنه تمه لري چې بریتانیا او نورو هېوادو ته د 'کووېډ-۱۹' ناروغۍ د واکسین د صادراتو د مخنیوي لپاره نوي اصول وضع کړي. اروپایي ټولنه په داسې وخت کې دې ته مخه کوي چې د واکسین چارې په دې ټولنه کې ورو مخته ځي او د کرونا درېیمې څپې دې هېوادو ته مخه کړې ده.  دا لایحه به د یوې مسودې په شکل نن اعلان شي. Читать дальше...

د افغانستان د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب وايي، طالبانو د ملګرو ملتونو له‌خوا 'د سفر کولو' له امتیاز ناسمه استفاده کړې او په پاکستان کې یې د ترهګرو د روزنې او د ځان وژونکو له مرکزونو لیدنې کړې دي. ښاغلي محب دغه څرګندونې د سې شنبې په شپه «۱۴۰۰ کال د وري ۰۳» د افغانستان د سولې په اړه له هدسن انسټټیوټ سره په وېډیويي خبرو کې کړي. دی وايي، له دغه امتیاز نه په استفادې د طالبانو د مشرتابه ۱۵ غړو چې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا په تور لېست کې هم شامل دي، دغه سفرونه کړي دي. د ښاغلي محب په خبره، د طالبانو... Читать дальше...

په برما کې نن سلګونه هغه زندانیان خوشې شول چې دغلته د پوځي کودتا ضد مظاهرو پر مهال نیول شوي وو. محلي رسنیو او عیني شاهدانو ویلي، دا کسان په یانګون سیمه کې له اینسین (Insein) زندانه ازاد شول او په څو بسونو کې لېږدول کېدل. تر اوسه د میانمار یا پخوانۍ برما چارواکو په رسمي ډول په دې اړه څه نه‌دي ویلي. د اسیا په جنوب ختیځ کې پروت دا هېواد د تېرې فبرورۍ میاشتې له کودتا وروسته هره ورځ د اعتراضونو شاهد دی. د کودتا پر مهال د ملکي حکومت مشره انګ سان سوچي زنداني شوه او د دغه هېواد چارې پوځ په خپل کنټرول کې واخیستې. Читать дальше...

د افغانستان د کمال خان پرانستل شو.‎دغه بند چې د ۵۲ میلیونه مکعبه متر اوبو د زېرمه کولو او د یولک او ۷۴ زره هکتاره ځمکې د خړوبولو وړتیا لري او دغه شان نهه مېګا واټه برېښنا تولیدولای شي، نن چهارشنبه (د وري ۴مه) د جمهور رئیس محمد اشرف غني له لوري د ګڼ شمېر حکومتي چارواکو په حضور کې په نیمروز ولایت کې د ځانګړو مراسمو په ترڅ کې پرانيستل شو. ‎جمهور رئیس محمد اشرف غني د دغو مراسمو په ترڅ کې وویل چې یاد بند افغانستان لپاره حیاتي دی او په دې سره به نیمروز له سره ورغول شي. ده وویل: "ویاړم چې د افغانانو... Читать дальше...

په قبايلي ضلعو په تېره بيا په شمالي وزيرستان کې د ناامنۍ پېښې زياتې شوې دي او نږدې هر ځل د دغسې پېښو پرضد ځايي خلک پرلت وهي يا مظاهره کوي. د دې تازه مثال د بنو په جانېخيلو کې د څلورو ځوانانو د وژل کېدو پرضد د ځايی خلکو پرلت دی. خو پر ټولنيزو رسنيو د قبايلي سيمو فعالين دا شکايت کوي چې د دوی په سيمو کې رامنځ ته کېدونکيو پېښو ته د پاکستان ميډیا په خپرونو کې پراخ ځای نه ورکوي. د دې لاملونه څه دي؟ د مشال تر رڼا لاندې کې هم دا موضوع څېړل شوې ده.

د کندهار امنیتي چارواکي وایي، وسله والو طالبانو د دغه ولایت په ارغنداب ولسوالۍ کې یو پُل په موټر بم حمله کې ویجاړ کړی دی. د کندهار د امنیه قوماندانۍ ویاند جمال ناصر بارکزي ازادي رادیو ته وویل چې وسله والو طالبانو نن چهارشنبه (د وري ۴مه) غرمه مهال د مزدا موټر بم په وسیله د ارغنداب ولسوالۍ د سرکاري باغ په سیمه کې یو پُل تخریب کړی دی. د بارکزي په وینا په پېښه کې چاته ځاني زیان نه دی رسیدلی. د یادولو وړ ده چې دغه پُل به د ارغنداب ولسوالۍ شوین، بابر او نور کلي د کندهار ښار سره وصل کاوه. څو میاشتي... Читать дальше...

افغان طالبان وايي، د افغانستان د راتلونکي نظام په اړه وروستۍ پرېکړه به په قطر کې د دواړو خواوو د مرکچي پلاوو په خبرو کې کېږي. د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد دا څرګندونې پرون ماښام (مارچ ۲۳مه) ماښام له مشال راډیو سره په خبرو کې وکړې. د مجاهد څرګندونې د هغو راپور په غبرګون کې وې چې وايي، ولسمشر اشرف غني به د له وخته مخکې انتخاباتو مسئله د افغانستان د سولې په اړه د بحث لپاره په ترکیه کې په جوړېدونکې غونډه کې وړاندې کړي. د ولسمشر دفتر یوه جګپوړي چارواکي چې د موضوع د حساسیت له کبله یې نه غوښتل... Читать дальше...

د افغانستان دفاع وزارت په شمالي ولایتونو فاریاب او بلخ کې طالبانو ته د درنې مرګ ژوبلې اړولو ادعا کوي.  د وزارت مطبوعاتي دفتر نن چهارشنبه (د وري ۴مه) په جلا جلا خبرپاڼو کې ویلي چې دواړو ولایتونو کې د دوی ځواکونو هدفمند ګذارونه کړي چې پایله کې يې ۵۰ وسله وال مخالفان وژل شوي او ۲۶ نور ټپیان دي. وزارت ویلي،د فاریاب په قیصار او خواجه سبزپوش ولسوالیو کې یې د طالبانو غونډې په نښه کړي چې ۳۴ تنه یې وژلي او  ۱۴ نور یې ټپيان کړي دي او  د بلخ په چهاربولک، دولت اباد او بلخ ولسوالیو کې هم د دوی د عملیاتو پر مهال ۱۶ طالبان وژل شوي او ۱۲ نور ټپیان دي. Читать дальше...

وزیراعظم مودي لیکلي دي چې د یوه ګاونډي هېواد په توګه هند د پاکستان له ولس سره د ښه اړیکو خواهش لري او د دې لپاره له ترهه ګرۍ او تربګنۍ نه پاک او باوري چاپېریال مهم دی.

د افغانستان ولسمشر محمد اشرف غني وایي، نور ګاونډي هېواد ایران ته وړیا اوبه نه ورکوي او په خبره یې د تېلو یا نورو توکو په بدل کې یې پرې خرڅوي.  ښاغلي غني دا څرګندونې نن چهارشنبه (د وري ۴مه) نیمروز ولایت کې د کمال خان بند له پرانېستلو وروسته یوه ولسي غونډه کې وکړې.  نوموړي وویل، اوس تر پخوا د اوبو مدیریت ته ښه زمېنه برابره شوې ده: "اوس اعتماد د دې پيدا شوی چې انشاالله د افغانستان ټولې اوبه به مهار شي، سږ کال نا معلوم دی، له ملي شورا مې غوښتنه دا ده چې ملاتړ مې وکړئ چې د افغانستان اوبه مدیریت... Читать дальше...

په پاکستان کې د کورونا وبا د مخنیوي لپاره بندیزونه لا ډېر کړي دي او په ځینو سیمو کې یې تعلیمي ادارې تړلې دي. د خیبر پښتونخوا په اتو ضلعو کې هم سکولونه تړل شوي دي. استادان او کارپوهان وايي د وبا له کبله زده کړو ته ډېر زیان رسېدلی دی. د کرښې پر غاړه خپرونه کې پرې بحث کوو. کوربه شاهین بونیری دی.

په نیمروز کې د کمال خان بند نن چهارشنبه د ولسمشر محمد اشرف غني له خوا پرانيستل شول. په دې اړه مراسمو کې له ښاغلي غني سره د هغه لومړی مرستیال امرالله صالح او دوهم مرستیال یې سرور دانش هم ګډون درلود. دا بند د نیمروز په چهار بورجک ولسوالۍ کې پروت دی چې له مرکز زرنج څخه شااوخوا شل کیلو متره واټن لري. د اوبو د تنظیم د ملي ادارې ویاند نظام الدین خپلواک ازادي راډیو ته وویل چې کمال خان بند د ۵۲ میلیون مکعب متر اوبو د زېرمه کولو او د یولک او ۷۴ زره هکتاره ځمکې د خړوبولو وړتیا لري او تر څنګ یې نهه مېګا واټه برېښنا تولیدولای شي.

په ننګرهار کې یو لوی صنعتي او فرهنګي نندارتون پرانېستل شو. د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویاند فواد احمدي نن چهارشنبې (د وري ۴مه) ازادي راډیو ته وویل چې په دغه نندارتون کې د ختیځ زون صنعت کارانو او تولیدي شرکتونو خپل لبني او تولیدي محصولات په بېلابېلو سکتورونو کې په ۱۲۰ غرفو کې نندارې ته وړاندې کړي دي. د صنعت او سوداګرۍ وزارت چارواکي وایي چې دغه وزارت په ۱۴۰۰کال کې د هېواد د صنعت برخې ملاتړ او پراختیا په موخه هر اړخیزه پروګرامونه پلان کړي دي. د دوی په وینا، د صنعت او سوداګرۍ وزارت به سږکال د هېواد... Читать дальше...

د بلوچستان په چمن ښار کې په یوه بمي چاودنه کي د یوه ماشوم په ګډون درې کسان وژل شوي او ۱۶ نور ژوبل شوي دي. پېښه تېر ماښام (مارچ ۲۳مه) هغه وخت رامنځ ته شوه کله چې د پوليسو يو موټر د ښار پر تاج سړک د لېويز مرکز له مخ سره تېرېدی. د قلعه عبدالله ضلعې ډپټي کمیشنر طارق جاوید مېنګل مشال راډیو ته ویلي چې له لومړنيو پلټنو داسې برېښي چې چاودنه په ریمورټ کنټرول شوې ده. دی زیاتوي چې باروت په یوه موټر سايکل کې اېښودل شوي وو. د چاودنې په نتيجه کې د پولیسو پر موټر سربېره ځينو نورو موټرانو ته هم زيان اوښتی دی... Читать дальше...

د افغانستان ولسمشر محمد اشرف غني نن (مارچ ۲۴مه) د دغه هېواد په نيمروز ولايت کې کمال خان بند پرانيست. ‎د اوبو دغه لوی بند نيمروز په چهاربرجک ولسوالۍ کې جوړ شوی دی. ولسمشر غني د کمال خان بند پرانیست غونډې ته په خپله وینا کې وویل، چې دا د افغانستان لپاره حیاتي دی او په دې سره به نیمروز له نوې سره ورغول شي. ده وویل: "ویاړم چې د افغانانو د پېړیو هیله نن په سترګو ګورو، خو لومړی باید اوبه په مؤثره توګه مدیریت کړو، نن موږ اوبه ضایع کوو، خو باید د قطره یي اوبو مدیریت رامنځته کړو چې قیمت یې له تېلو لوړ... Читать дальше...

د امریکا ولسمشر جو بایډن سبا (پنجشنبه) د اروپايي اتحادیې د مشرانو په ویډیويي کنفرانس کې ګډون کوي.  دا له ۲۰۰۹ میلادي کال را په دې خوا لومړی ځل دی چې د امریکا ولسمشر د دې اتحادیې په سرمشریزه کې برخه اخلي.  د اروپايي شورا رئيس شارل مېشل پرون سې شنبه (د وري ۳مه) وویل، د اروپايي شورا غونډه کې د جوبایډن هرکلي ته لېوال دی.  په همدې حال کې سپینې ماڼۍ ویلي چې د امریکا ولسمشرله اروپا سره د اړیکو ښه کېدو ته لېوالتیا لري.

د بریتانیا د بهرنیو چارو وزیر ډومنیک راب وايي، د امریکا او درېيو اروپايي هېوادونو د بهرنیوچارو وزیرانو د ایران او یمن په اړه خبرې کړي.  راب پرون سې شنبه(د وري ۳مه) پر خپله ټویټر پاڼه کې کښلي، بریتانیا، امریکا، فرانسه او جرمني په یمن کې د سولې د هلوځلو او پر یوه اټمي قدرت د ایران د بدلېدو د مخنیوي په اړه یوه بل ته اوږه ورکړې ده.  راب دا خبره د امریکا له بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن سره د اروپايي هېوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو له کتنې وروسته خپره کړه.